بزرگنمايي:

خبر یزد - یزد- پس از برگزاری 11 نشست، چهارمین بیانیه کانون تفکر سلامت اجتماعی دانشگاه یزد با عنوان " خطرات بی‌تفاوتی اجتماعی، زمینه‌ها، پیامدها و راهکارها" منتشر شد.

به گزارش چهارشنبه دبیرخانه کانون‌های تفکر دانشگاه یزد، در این بیانیه که در 4 بخش «شرایط و زمینه های جهانی و ملی - محلی (اقتصادی، سیاسی، خانوادگی) ایجاد بی تفاوتی اجتماعی»، «عوامل فردی (شناختی) و اجتماعی»، «پیامدهای فردی و اجتماعی بی تفاوتی» و «راهکارها» تنظیم شده، آمده است: از گذشته، یزد یکی از کانون‌های مهم فرهنگی و دینی در کشور بوده و از منشاء خدمات اجتماعی زیادی برخوردار بوده است.
با این حال تحولات دهه های اخیر، باعث بروز مشکلات و بحران‌های زیادی در کشور و در استان یزد شده است. یکی از مهمترین مشکلات اجتماعی کشور و استان، شدت یافتن بی تفاوتی اجتماعی است.
در این راستا، کانون تفکر سلامت اجتماعی دانشگاه یزد طی 11 جلسه به تبیین موضوع و ارائه مجموعه راهکارهایی پرداخته است.
بررسی پدیدارهای آسیب شناختی جامعه و آگاهی از میزان، گستره و علل آنها از مسایل بااهمیت در نظر متخصصان علوم اجتماعی در یک قرن اخیر بوده است.
برخی محققان ایرانی در یک دهه اخیر براین باورند که ایران و بسیاری از جوامع به صورت حاد یا مزمن در شرایط آنومیک به سر می برند؛ امروزه جامعه ایران در ابعاد وسیعی شاهد فردگرایی منفی است و علائم این بحران را میتوان در گره های کور ترافیکی، تقلبهای مالیاتی و افول شاخصهای سرمایه اجتماعی مشاهده کرد.
یکی از پیامدهای صنعتی شدن جوامع و تغییرات سریع در روابط اجتماعی به خصوص در محیطهای شهری، سرد شدن روابط اجتماعی و بی تفاوتی است که در مفاهیم جامعه شناختی از آن به عنوان پیامد زندگی شهرنشینی و از تبعات افزایش نرخ رشد جمعیت یاد می شود.
بی تفاوتی نوعی بی اعتنایی به هیجانات درونی انسانگرایانه و بی علاقگی به مشکلات و درگیریهای افراد دیگر محسوب می شود.
یزد یکی از کانونهای مهم فرهنگی و دینی در کشور بوده و از دیرباز علما در این استان نقشی برجسته داشته اند، نهادهای آموزشی و خیری های متعددی در استان یزد فعال بوده و سنت حسنه وقف علاوه بر مسلمانان در بین اقلیتهای دینی یزد نیز رواج داشته و منشاء خدمات اجتماعی بوده است.
در کنار جریان حوزوی و دینی، در دهه های اخیر با ایجاد دانشگاهها و مراکز متعدد آموزش عالی، جریان دانشگاهی و علمی از نوع علوم جدید نیز در یزد ایجاد شده و همچنین در دهه های گذشته با توجه به توسعه اقتصادی یزد، مهاجرت هایی از سایر استانها و همینطور اتباع افغانستانی، به این استان صورت گرفته و باعث تغییراتی در ساختار فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شده که مهم ترین آن، کاهش محسوس شاخص سلامت و سرمایه اجتماعی بوده است.
به طور کلی مهم ترین تغییرات استان یزد در دهه های اخیر را می توان به شکل زیر بیان کرد: 
توسعه صنعتی و ظهور گونه خاصی از نظام سرمایه داری؛ ظهور شهرنشینی جدید؛ تحول در فضای ارتباطی و رسانه ای جدید که زمینه تبادل و تهاجم گسترده فرهنگی و کمرنگ شدن مرز میان فرهنگها را ایجاد کرده است.
در مجموع، اگر بپذیریم که یزد دارای سنت غنی، زنده و ظرفیت و سرمایۀ فرهنگی و نمادین ارزشمندی است، هرگونه توسعۀ اقتصادی و اجتماعی استان نیز باید در امتداد این سنّت و در مسیر حفظ و تقویِت آن صورت گیرد.
بر این اساس، کانون تفکر سلامت اجتماعی دانشگاه یزد با مشارکت اعضای هیات علمی دانشگاهها و نمایندگان سازمان های فرهنگی و اجتماعی، طی 11 جلسه موضوع بی تفاوتی اجتماعی را بررسی و نتایج آن را در قالب بیانیهای به شرح زیر ارائه میکند،امید که مورد استفاده و استناد تصمیم سازان استان قرار گیرد.
شرایط و زمینه های جهانی و ملی و محلی (اقتصادی، سیاسی، خانوادگی) ایجاد بی‌تفاوتی اجتماعی: تغییر معنایی نقش های اجتماعی جهانی شدن و افزایش انزوای اجتماعی ناشی از پیشرفت های تکنولوژیک، شکل گیری جامعه جدید مبتنی بر بازار و شرایط تورمی و نامتعادل اقتصادی جامعه ، قواعد ناعادلانه کسب قدرت و تقابل نهادهای قدرت و ثروت در مواجهه با گسترش دموکراسی، ناامیدی از تغییر در ساختارهای حقوقی و تاثیرگذاری بر خط مشی های سیاسی ساختار هنجارگریز و نظم ناپذیر برخی از قوانین، همه گیری بیماری کرونا و افول تاب آوری فردی و اجتماعی.
عوامل فردی شناختی و اجتماعی: ناامیدی و تشدید اختلال افسردگی، کمبود احساس کارایی و فقدان کنترل فردی و اجتماعی، فرزندپروری غیرهمدلانه و تأخیر در ورود نسل جوان به چرخه زندگی خانوادگی .
سطح پایین برخورداری از آموزش های جدید، سرکوب و سرزنش های اجتماعی و فردی و به حاشیه رانده شدن در اجتماع، فردگرایی کلی و تاکید افراد بر دریافت پاداش های بیرونی در قبال مسئولیت ها، دغدغه های زندگی و فشارهای معیشتی ، فقر، تبعیض جنسیتی در حوزه مشارکت اجتماعی ، تخطئه جایگاه نخبگان در جامعه، ضعف التزام مدنی و نهادینه نشدن فرهنگ انتقاد، اعتماد شکننده و پایین به دستگاه های دولتی، دیگر شهروندان و نهادهای مدنی.
پیامدهای فردی و اجتماعی بی تفاوتی: مهم ترین تأثیرات و پیامدهای فردی و اجتماعی بی تفاوتی اجتماعی عبارتند از تهدید سلامت روانی و اجتماعی فرد و جامعه، عدم پذیرش مسئولیتهای مدنی و فقدان تمایل به دخالت در امور اجتماعی، تضعیف همبستگی ملی، بی قیدی افراد نسبت به قوانین، هنجارها و رویدادهای سیاسی و اجتماعی، تقویت پدیده نخبه زدایی، کاهش فاصله نخبگان با افراد غیرنخبه و دلسردی نخبگان برای مشارکت در امور مختلف، ایجاد و گسترش روحیه منفعت طلبی  گسترش پدیده های انجماد اجتماعی، انفعال اعتراض گونه و طفره روی اجتماعی.
راهکارها: باور عمیق به علم و به کار گرفتن علم و دانش در سیاستگذاری اجتماعی، درس آموزی از تحولات تاریخی، توجه به تاریخچه بروز بی تفاوتی در کشور و شناسایی ریشه ها و ویژگی های دوره های بی تفاوتی، بهره برداری حداکثری و مطلوب از فرصت محدود و طلایی پنجره جمعیتی کشور با تأکید بر آموزش و تربیت نسل .
ارتقاء میزان التزام مدنی با فراخواندن مسئولان حکومتی به رفتار توأم باصداقت با مردم ، دعوت صادقانه و واقعی از شهروندان برای مشارکت در فعالیتهای اجتماعی و شناخت صحیح ارزشهای جمعی و ملی در جهت ایجاد علاقه جمعی، تشویق نخبگان و آحاد شهروندان به مشارکت فعالانه در دگرخواهی و نوعدوستی و در نظر داشتن پاداشهای اجتماعی و قانونی برای فعالیتهای دگرخواهانه. 
آموزش در نهادهای اصلی اجتماعی یعنی مدرسه و دانشگاه در جهت جامعه گرایی بیشتر که نقطه مقابل فردگرایی مفرط است، رصد و ارتقای شاخصهای مشارکت اجتماعی در برنامه ریزیهای توسعه در سطوح خرد، تقویت حق مردم بر تعیین سرنوشت خویش و اجرای تمام مفاد قانون اساسی.
توسعه شبکه های اجتماعی و فعالیت های مدنی از طریق سازمان های مردم نهاد، تغییر در سبک های فرزندپروری با توجه به عوامل و زمینه های ایجاد بی تفاوتی اجتماعی، از دستگاه های متولی در حوزه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی مانند استانداری، فرمانداریها و شهرداریها، بهزیستی، کمیته امداد، آموزش و پرورش و دانشگاه ها، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، دستگاه های اقتصادی فعال در عرصه تولید و خدمات.
از تشکل های مردم نهاد و رسانه های ارتباط جمعی انتظار می رود در راستای ماموریتهای سازمانی خود با تمرکز بر هر کدام از پیشنهادات مطرح شده در بخش رویکردها و راهبردها، در جهت کاهش بی تفاوتی اجتماعی گام های موثری بردارند.
بی تفاوتی سازمانهای متولی این حوزه می تواند به تشدید این پدیده خطرناک منجر شده و خطرات بزرگی برای کشور ما داشته باشد.
برچسب‌ها
یزد دانشگاه تفت