بزرگنمايي:

خبر یزد - به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، موفقیت یا شکست در عرصه ورزش قهرمانی همواره در نگاه عمومی به توانمندی‌ها یا کاستی‌های فردی ورزشکاران نسبت داده می‌شود، این در حالی است که ورزشکاران به‌ویژه آنان که در عرصه‌های بین‌المللی حاضر می‌شوند تنها نمایندگان فردی خود نیستند بلکه آینه‌ای از ساختارها، سیاست‌ها، نهادها و نظام مدیریتی کشور در حوزه ورزش‌اند، در همین راستا تحلیل صحیح از چرایی پیروزی‌ها و ناکامی‌ها در این عرصه نیازمند نگاهی ساختاری، همه‌جانبه و عمیق است؛ نگاهی که در بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی به‌وضوح مشاهده می‌شود.
ایشان همواره با رویکردی دقیق و کل‌نگر بر لزوم توجه به ریشه‌های سازمانی و ساختاری موفقیت‌ها و شکست‌های ورزشی تأکید کرده‌اند، در این یادداشت تلاش می‌شود تا با بهره‌گیری از این دیدگاه عمیق به تبیین جایگاه نظام‌مندی و ساختارهای پشتیبان در تحقق پیروزی‌های ورزشی پرداخته شود و نقش قهرمانان به‌عنوان نمادهای اراده ملی و الگوی جوانان مورد واکاوی قرار گیرد.
شکست‌ها؛ بازتاب ضعف‌های ساختاری نه تقصیرهای فردی
برخی ناکامی‌ها در عرصه ورزش اگرچه به ظاهر نتیجه ضعف فنی یا روحی یک بازیکن یا تیم به نظر می‌رسند اما در واقع محصول نقص‌های پنهانی‌اند که در پسِ پرده ساختارهای مدیریتی، آموزشی و حمایتی وجود دارند، زمانی که از شکست در میادین بین‌المللی سخن می‌گوییم باید پرسش بنیادین را مطرح کنیم که آیا امکانات آموزشی، زیرساخت‌های تمرینی، حمایت‌های مالی و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت به درستی انجام گرفته‌اند یا خیر؟
رهبر معظم انقلاب در بیانی دقیق، ریشه شکست‌ها را نه در ورزشکار بلکه در پیشینه ای معرفی می‌کنند که او را تا آن میدان رسانده است: «آن‌جاهایی که در میدان‌های ورزشی شکست می‌خوریم عقبه‌ ما در آن‌جا خراب است؛ یعنی هر وقت آن سازماندهی ضعیف باشد، ما اثر ضعف را در آن‌جا مشاهده می‌کنیم. نمی‌شود آن ورزشکار، آن کاپیتان تیم یا آن بازیکن بخصوص را مقصر دانست؛ زیرا او مجرد و تنها و بریده از گذشته‌ خودش نیست.» (1)
این نگاه تحلیل ما را از سطح فرد به عمق ساختار می‌برد؛ جایی که مسئولیت‌ها از دوش فردی خاص برداشته و بر عهده نظام‌های پشتیبان و برنامه‌ریز قرار داده می‌شود. این نظام‌ها شامل آموزش‌های پایه، تأمین منابع مالی، انتخاب مربیان، نظارت‌های اخلاقی و توسعه متوازن استعدادها هستند.
پیروزی‌ها میوه ساختارهای صحیح‌اند
همان‌گونه که شکست نشانگر نقص در ساختار است، پیروزی نیز حاصل هماهنگی دقیق و تلاش مشترک میان ارکان مختلف یک سیستم است در یک رقابت جهانی ورزشکاری که بر سکوی قهرمانی می‌ایستد تنها تجسم اراده شخصی خود نیست؛ او حاصل یک مسیر طولانی است که از دوران کودکی تا مراحل آمادگی پیش از مسابقه طی شده و در این مسیر نقش مربیان، متخصصان تغذیه، روان‌شناسان ورزشی، مدیران باشگاه‌ها و حتی سیاست‌گذاران کلان کشور انکارناپذیر است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانی دیگر به این نکته چنین اشاره دارند: «چون ورزشکار که از گذشته‌ خود منقطع نیست... چنین نیست که این پیروزی دقیقاً آن‌جا به دست بیاید؛ از پیش کار شده و زحمت کشیده شده است، در واقع حرکت شما در میدان تجسم تلاش‌هایی است که از پیش انجام شده است؛ چه آنچه خود شما انجام داده‌اید، چه آنچه مربی‌ها انجام داده‌اند و چه آنچه کل تشکیلات ورزشی کشور و در نهایت تشکیلات دولتی و همه‌ی ملت انجام داده‌اند.» (2)
این بیانات ما را به فهمی عمیق‌تر از مفهوم «موفقیت» می‌رساند، موفقیت نه یک امر لحظه‌ای بلکه فرایندی تاریخی و سازمان‌یافته است، همان‌گونه که در علوم اجتماعی نهادها پیش‌برنده رفتارهای فردی محسوب می‌شوند، در ورزش نیز نهادهای موثر پیش‌زمینه هر پیروزی‌اند.
ورزشکار، نماد اراده ملی است
پیروزی در میادین ورزشی پیام مهمی برای مخاطبان داخلی و جهانی دارد، از یک سو نشانگر سطح عزم و اراده فردی و جمعی جامعه است و از سوی دیگر اثباتی بر توانمندی‌های ملت در مواجهه با چالش‌ها، قهرمان ورزشی نه فقط برای جامعه ورزشی بلکه برای تمام مردم به‌ویژه جوانان، الهام‌بخش و انگیزه‌آفرین است.
رهبر انقلاب با تأکید بر نقش قهرمانان در نشان دادن اراده ملت می‌فرمایند: «وقتی جوانان ما در میدان ورزشی نشان می‌دهند که این‌قدر قدرت و قوت اراده دارند، این از سطح کلی قوت اراده در میان این ملت حکایت می‌کند.» (2)
در واقع ورزشکار قهرمان، نماینده فرهنگی جامعه‌ای است که بر سختی‌ها غلبه کرده، خود را در رقابت‌های جهانی نشان می‌دهد و به جهانیان پیام می‌دهد که ما نیز اهل تلاش، پشتکار و پیشرفتیم، این کارکرد فرهنگی-اجتماعی یکی از مهم‌ترین ابعاد پنهان ورزش قهرمانی است که گاه در میان تحلیل‌های فنی مغفول می‌ماند.
قهرمان، قله‌ای برای صعود دیگران
در جامعه‌ای که نیازمند الگو برای نسل جوان است، وجود قهرمانان نقشی کلیدی دارد، تربیت نسل جوان در مسیر سلامت جسمی و روحی، بدون داشتن الگوهایی ملموس و الهام‌بخش امکان‌پذیر نیست، قهرمانان قله‌هایی‌اند که راه را برای حرکت توده‌ها در دامنه فراهم می‌سازند.
رهبر انقلاب در این‌باره می‌فرمایند: «اگر بخواهیم جوانان ورزش کنند در جامعه‌ی ورزشی به قهرمان احتیاج داریم... ما اگر بخواهیم حرکتی عمومی بشود، باید یک قله برایش داشته باشیم؛ یک الگوی درجه‌ی بالا برایش داشته باشیم.» (3)
این قله علاوه بر عرصه ورزشی در عرصه اخلاق، غیرت، خودباوری، دینداری و روحیه ملی نیز باید برجسته باشد، قهرمان حقیقی، نه‌تنها با عضلات بلکه با روح خود الگو می‌شود؛ به‌ویژه آن‌گاه که این قهرمانی در قالب افرادی مانند ورزشکاران جانباز و معلول تجلی می‌یابد که در کنار محدودیت‌های جسمی، توانسته‌اند به قله افتخار دست یابند.
نقش دولت و نهادهای مسئول در تحقق قهرمانی
برای آنکه مسیر قهرمانی طی شود صرف انگیزه فردی کافی نیست؛ بلکه فراهم آوردن زمینه‌های عینی از ضروری‌ترین الزامات است، این وظیفه بر دوش نهادهای دولتی و سازمان‌های ورزشی است که با طراحی ساختارهای کارآمد، برنامه‌ریزی بلندمدت و نگاه راهبردی مسیر رشد استعدادها را هموار کنند.
تأکید رهبر انقلاب بر نقش دولت در موفقیت‌های ورزشی، نه از باب دخالت در جزئیات بلکه از منظر سیاست‌گذاری کلان، تأمین زیرساخت و حمایت هدفمند است، دولت باید نگاهی یکپارچه به ورزش به عنوان بخشی از سرمایه اجتماعی و فرهنگی کشور داشته باشد.
نتیجه‌گیری: ورزش، آیینه ملت است
نگاه ساختاری به ورزش فراتر از تحلیل تکنیکی عملکرد ورزشکاران ما را به درکی عمیق از رابطه میان فرد و جامعه، میان استعداد و نظام پشتیبان، میان قهرمانی و هویت ملی می‌رساند، همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب بارها تأکید فرموده‌اند موفقیت‌های ورزشی، تجلی زنجیره‌ای از تلاش‌ها و تصمیمات‌اند که از لایه‌های مختلف نظام اجرایی و فرهنگی کشور برآمده‌اند.
قهرمان ورزشی نمادی زنده از عزم یک ملت، محصول برنامه‌ریزی‌های خردمندانه و الگوی حرکت جمعی برای نسل آینده است، درک این معنا ما را به سوی بازتعریف سیاست‌های ورزشی کشور، تقویت نهادهای پشتیبان و ارج‌نهادن به مقام قهرمانان رهنمون می‌سازد، در نهایت اگر بخواهیم جامعه‌ای پویا، با نشاط، و پرامید داشته باشیم، باید به ورزش قهرمانی به چشم گوهری ارزشمند بنگریم؛ گوهری که نه فقط در میدان رقابت، بلکه در عمق روح جامعه، روشنایی و انگیزه می‌آفریند.
...........................................
پی نوشت:
(1) بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جانبازان شرکت‌کننده در المپیک آتلانتا، 1375/8/14
(2) همان
(3) بیانات در دیدار ورزشکاران جانباز، 1372/4/29