بزرگنمايي:
خبر یزد - خبرآنلاین / پژوهشگران حسگرهایی بسیار نازک و شبیه به برچسب را طراحی کرده‌اند که به پیشانی فرد چسبانده می‌شوند و در حین کار کردن، به‌صورت بی‌سیم امواج مغزی آنها را رصد می‌کنند و می‌تواند میزان خستگی آنها را دریابد.
معمولاً این رپرها و خواننده‌های سبک راک هستند که روی صورت‌هایشان خال‌کوبی می‌کنند؛ اما این‌طور به نظر می‌رسد که در آینده‌ای نه‌چندان دور، خال‌کوبی روی صورت به ابزاری برای کسب اطمینان از عدم فشار بیش‌ازحد بر کارمندان عادی اداری تبدیل خواهد شد.
اخیراً پژوهشگرانی از دانشگاه تگزاس، از یک ابزار پوشیدنی جدید روی صورت رونمایی کردند که به شکل برچسبی قابل جداسازی است و با بهره‌گیری از فناوری‌های EEG (الکتروانسفالوگرافی) و EOG (الکترو اکولوگرافی)، به‌صورت مستمر تغییرات در میزان فشار ذهنی فرد را در حین انجام وظایفش رصد می‌کند.
در تئوری، این "خال‌کوبی الکترونیکی" می‌تواند اطمینان حاصل کند که کارکنان محیط‌های پرتنش، در "منطقه طلایی" بار ذهنی باقی می‌مانند یا خیر؛ منظور از منطقه طلایی آن است که نه آن‌قدر فشار بر روی آنها زیاد باشد که موجب خطا شود و نه آن‌قدر کم باشد که منجر به کسالت و حواس‌پرتی گردد.
نکته جالب‌توجه اینجاست که این خال‌کوبی‌های الکترونیکی، برخلاف خال‌کوبی‌های معمولی، در پایان روز قابل جدا شدن هستند.
پروفسور لوئیس سنتیس از دانشگاه تگزاس به‌عنوان نویسنده اصلی این مطالعه گفته: «ما سال‌هاست با پیگیری آسیب‌ها یا فشارهای عضلانی، سلامت فیزیکی کارکنان را رصد می‌کنیم؛ اما حالا توانایی بررسی فشار ذهنی را داریم، چیزی که تا به امروز نادیده گرفته‌شده بود.»
استفاده از فناوری برای دستیابی به بار ذهنی بهینه
پژوهشگران، اصطلاح "بار ذهنی" را برای توصیف میزان تلاش شناختی یک فرد در هنگام انجام وظایف به کار می‌برند. گرچه جزئیات آن بسته به نوع کار متفاوت است، اما مطالعات پیشین حکایت از آن دارند که در فعالیت‌های پرتنش، افراد زمانی بهترین عملکرد را دارند که نه دچار بار بیش‌ازحد شوند و نه بار کمتر از حد.
البته تشخیص این تعادل کار بسیار سختی است. در حال حاضر، استاندارد ارزیابی بار ذهنی، پرسش‌نامه‌ای به نام شاخص بار کار ناسا (NASA-TLX) است که در آن، کارکنان پس از انجام یک کار، میزان فشار ذهنی خود را به‌صورت ذهنی ارزیابی می‌کنند؛ اما مشکل این روش در آن است که کاملاً ذهنی است و پاسخ‌های فیزیولوژیکی آنی بدن در آن ثبت نمی‌شود.
از همین رو سال‌هاست که پژوهشگران تلاش می‌کنند اتکای این روش صرفاً به ذهن را با استفاده از فناوری‌های EEG و EOG برطرف کنند؛ اما این سیستم‌ها معمولاً به شکل کلاه‌خود یا الکترودهایی هستند که به پوست سر چسبانده می‌شوند و به دلیل حجم زیاد و سختی استفاده از آنها در محیط روزمره کاری، گزینه ایده‌آلی به نظر نمی‌رسند.
اینجاست که خال‌کوبی الکترونیکی وارد میدان می‌شود؛ پژوهشگران برای حل این مشکل حسگرهایی بسیار نازک و شبیه به برچسب را طراحی کرده‌اند که به پیشانی فرد چسبانده می‌شوند و در حین کار کردن، به‌صورت بی‌سیم امواج مغزی آنها را رصد می‌کنند.
هر حسگر شامل لیپیدهای موج‌دار و سیم‌پیچ‌هایی است که قابلیت کشسانی و خم شدن دارند و بدون ضعف در سیگنال، به چسبندگی بهتر آنها به پوست کمک می‌کنند. یک بسته باتری سبک وظیفه تأمین انرژی را بر عهده دارد. هر خال‌کوبی به‌صورت اختصاصی برای چهره هر فرد طراحی می‌شود و درعین‌حال ارزان‌قیمت و یک‌بارمصرف است.
خال‌کوبی‌هایی برای آینده
در تصاویر ارائه‌شده از این پوشیدنی، برچسبی را روی پیشانی یک مرد می‌بینیم. در نگاه اول، قسمت بالایی این خال‌کوبی شبیه ردیفی از گل‌های سیاه یا ماندالاست که با خطوط موج‌دار به هم متصل شده‌اند. این خطوط از دو طرف شقیقه به سمت پایین صورت امتداد یافته‌اند.
خوشه دیگری از این حسگرها، روی استخوان گونه سمت راست و مجموعه‌ای دیگر از آنها هم در حدود 5 سانتی‌متر زیر هر چشم قرار گرفته‌اند. با کمی تغییر نور، این فرد کاملاً شبیه کاراکترهای بازی Cyberpunk 2077 به نظر می‌رسد.
البته این طرح‌ها جنبه زیبایی ندارند و حسگرهای نصب‌شده قرار است تا تغییرات در امواج مغزی تتا و دلتا (مرتبط با افزایش فشار شناختی) را رصد کنند. در مقابل، کاهش امواج آلفا و بتا، نشانه‌هایی از خستگی ذهنی است.
برای انجام این مطالعه، 6 نفر در حین انجام وظایف فکری پیچیده، این خال‌کوبی را استفاده کردند. سپس نتایج آن با ارزیابی‌های ناسا-TLX مقایسه شد و مشخص گردید که اندازه‌گیری‌های عینی خال‌کوبی‌ها، با پرسش‌نامه همخوانی دارند. علاوه بر این، پژوهشگران با استفاده از سیگنال‌های جمع‌آوری‌شده، مدلی کامپیوتری را آموزش دادند که توانست فشار ذهنی افراد را پیش‌بینی کند.
خال‌کوبی الکترونیکی فقط برای صورت نیست
البته این اولین باری نیست که از خال‌کوبی‌های الکترونیکی برای بررسی فعالیت مغز استفاده می‌شود. پارسال نیز اعضای همین تیم، خال‌کوبی مایع اسپری‌شونده‌ای تولید کرد که به پوست سر چسبیده و امکان مانیتورینگ EEG را فراهم می‌کرد.
در سال 2018 نیز محققان دانشگاه مینه‌سوتا خال‌کوبی 3 بعدی‌ای را با استفاده از جوهری حاوی ذرات نقره ساختند که قابلیت بهبود زخم و جدا شدن پس از بهبودی را داشت.
تیم‌های دیگری نیز خال‌کوبی‌هایی برای قفسه سینه طراحی کرده‌اند که قادرند تا ضربان قلب را به‌صورت مداوم ثبت کنند و بدین ترتیب این روش در آینده برای شناسایی علائم اولیه بیماری‌های قلبی به کار خواهد رفت.
لازم به ذکر است که همه این پروژه‌ها هنوز در مراحل اولیه هستند. بااین‌وجود، پژوهشگران خال‌کوبی صورت، آینده‌ای را تصور می‌کنند که در آن کارکنان محیط‌های پرتنش، در طول شیفت‌های کاری‌شان از این حسگرها استفاده کرده و در پایان روز آنها را دور می‌اندازند. بدین ترتیب دستگاه در طول روز، داده‌های مغزی آنها را جمع‌آوری کرده و به‌صورت بی‌سیم به یک ناظر انسانی یا ماشینی ارسال می‌کند تا در صورت خروج از بازه بهینه، مسئولان اداره وارد عمل شوند.
در این بین محدودیت‌های متعددی هم پیش روی محققان است: این فناوری در حال حاضر تنها روی پوست بدون مو کار می‌کند و مشخص نیست که وقتی افراد با حسگرهای چسبیده به صورتشان پشت میز کار بنشینند، افراد دیگر چه واکنشی خواهند داشت.