خبر یزد - زومیت /ناسا و آژانس فضایی اروپا تصاویر جدیدی از دنبالهدار اطلس منتشر کردهاند که فعالیت فزایندهاش را در آستانه نزدیکترین عبور از کنار زمین نشان میدهد.
دنبالهدار اطلس، مهمان میانستارهای خبرساز در ماههای اخیر، در آستانهی خروج همیشگی از منظومهی شمسی است. بااینحال، پیش از وداع، فرصتی کمنظیر در اختیار دوربینهای کیهانی ناسا و آژانس فضایی اروپا قرار داده تا واضحترین تصاویرش را شکار کنند.
بازار
اطلس، این گلولهی عظیم از یخ و غبار با سرعتی سرسامآور، حدود 210 هزار کیلومتر بر ساعت، از کنار مریخ و خورشید عبور کرده و حالا در مسیر نزدیکترین گذر خود از کنار زمین در 19 دسامبر قرار دارد. هرچند این گذر از فاصلهی امن 270 میلیون کیلومتری خواهد بود، فرصتی طلایی برای رصد یک جرم از منظومهای دیگر است.
با نزدیکشدن دنبالهدار اطلس به نقطهای حیاتی، فضاپیماهای ناسا و آژانس فضایی اروپا در تلاشاند تا هرچه میتوانند مشاهدات نزدیکبرد بیشتری ثبت کنند. این هفته، هر دو سازمان تصاویر تازهای منتشر کردند که نشان میدهد عبور اخیر دنبالهدار از کنار خورشید، آن را به جرمی بسیار روشن و فعال تبدیل کرده است؛ جرمی که حجم زیادی از گاز و غبار حاصل از تصعید را به فضا پرتاب میکند.
شکار لحظهها توسط هابل
تلسکوپ فضایی هابل در خط مقدم رصد اطلس قرار دارد. ناسا پنجشنبه 4 دسامبر، تازهترین تصویر ثبتشده توسط هابل را منتشر کرد. در این عکس که در 30 نوامبر به ثبت رسیده است، هستهی درخشان دنبالهدار و کما (جو گازی اطراف آن) بهوضوح دیده میشود.
یخهای اطلس با نزدیکشدن به خورشید، گرم شده و در فرآیند تصعید مستقیماً به گاز تبدیل میشوند. این پدیده باعث شده دنبالهدار به جرمی بسیار روشن و فعال تبدیل شود که فوارههایی از گاز و غبار را به فضا پرتاب میکند. در تصویر هابل، میتوان رگههای کمنوری از دم گازی و جتهای فورانکننده را تشخیص داد.
همین مشاهدات اولیه به دانشمندان کمک کرد تا اندازهی این غریبه را بین 440 متر تا 5٫6 کیلومتر تخمین بزنند که آن را به یکی از بزرگترین اجرام میانستارهای کشفشده تبدیل میکند.
جزئیات علمی بیشتری دربارهی ترکیب کما هنوز منتشر نشده اما بهزودی ارائه خواهد شد.
نمایی نزدیکتر از نگاه کاوشگر جوس آژانس فضایی اروپا
آژانس فضایی اروپا (ESA) نیز تصویری متفاوت و حتی نزدیکتر از دنبالهدار اطلس منتشر کرد. این عکس توسط کاوشگر قمرهای یخی مشتری (JUICE) ثبت شده که در مسیر خود برای بررسی قمرهای یخی مشتری است. جوس این تصویر را دوم نوامبر از فاصلهی تنها 66 میلیون کیلومتری گرفته است.
نزدیکی فوقالعادهی جوس باعث شده جزئیات بینظیری از فعالیت دنبالهدار آشکار شود. به گفتهی آژانس، در این تصویر نهتنها هالهی نورانی گاز کاملاً مشخص است، بلکه میتوان دو دم متفاوت را از هم تفکیک کرد: یک دم پلاسما (گاز یونیزهشده) که رو به بالا کشیده شده و یک دم غبار کمنورتر که به سمت پایین متمایل است.
زمین در آمادهباش
اگرچه تصاویر منتشرشده بسیار شگفتانگیزند، داستان اطلس هنوز بهطور کامل روایت نشده است. فضاپیمای جوس با پنج ابزار علمی مختلف این دنبالهدار را رصد کرده، اما مجموعهی کامل دادههای آن تا فوریه 2026 به زمین نخواهد رسید. دلیل این تأخیر، استفادهی فضاپیما از آنتن اصلی خود بهعنوان سپر حرارتی است.
اما خبر خوب اینکه رصدها هنوز به پایان نرسیده است. با نزدیکشدن اطلس به زمین، تلسکوپ فضایی جیمز وب نیز نگاهی دقیق به آن خواهد انداخت و رصدخانههای زمینی و حتی ستارهشناسان آماتور فرصت ثبت این رویداد تاریخی را در اختیار خواهند داشت. وقتی با مهمانی ناشناخته از اعماق فضا روبهرو هستیم، هر مشاهده و هر دادهای ارزشی وصفنشدنی دارد.