خبر یزد - تسنیم/ مطابق تحلیل معاون اشتغال وزارت کار هوش مصنوعی در بازار مثبت ارزیابی می شود .اما دغدغه اشتغال نسل z متفاوت است آنها بیشتر دوست دارند برای خود کار کنند و دوست ندارند مزد بگیرند.
در سال‌های اخیر، نرخ بیکاری در میان نسل Z – جوانانی که متولد اواخر دهه 70تا اوایل دهه 90شمسی هستند – به یکی از دغدغه‌های جدی بازار کار تبدیل شده است. با وجود دسترسی گسترده این نسل به فناوری، آموزش آنلاین و مهارت‌های دیجیتال، بسیاری از آنها با موانع متعددی برای ورود پایدار به بازار کار مواجه‌اند.
طبق آمار منتشرشده توسط مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در گروه سنی 18تا 52سال در سال 1403به بیش از 24درصد رسیده است، که بخش عمده‌ای از آن را جوانان تحصیل‌کرده تشکیل می‌دهند. این رقم، نسبت به میانگین بیکاری کشوری که حدود 10درصد است، نگرانی‌ها را دوچندان کرده است.
کارشناسان چند عامل را برای این روند برمی‌شمارند:
بازار
![]()
1. عدم تطابق آموزش‌های دانشگاهی با نیاز بازار کار: بسیاری از فارغ‌التحصیلان در رشته‌هایی تحصیل کرده‌اند که فرصت‌های شغلی محدودی دارند یا مهارت‌های کاربردی لازم را فرا نگرفته‌اند.
2. رقابت شدید و اشباع برخی مشاغل: در برخی حوزه‌ها مانند فناوری اطلاعات، علی‌رغم تقاضای بالا، رقابت بسیار شدید و نیاز به تخصص‌های خاص باعث شده تنها درصد کمی از جوانان موفق به جذب در شرکت‌ها شوند.
3. بی‌ثباتی اقتصادی و کاهش فرصت‌های استخدامی: وضعیت اقتصادی کشور و کاهش سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی، به کاهش جذب نیروی جوان منجر شده است.
* از مسائل زنان تا دغدغه‌های نسل Z/ هوش مصنوعی چهره بازار کار را تغییر می‌دهد
مالک حسینی،معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار در آخرین اظهارات خود درباره دیدگاه های جدید از اشتغال گفته است: برآیند ورود هوش مصنوعی از نظر کارشناسان مثبت است. مثال آن تاکسی‌های اینترنتی است که آژانس‌های تاکسی تلفنی را از بین بردند اما چند برابر ایجاد اشتغال کردند. باید در این زمینه تامل بیشتری داشته باشیم.
وی دیوان سالاری در ایران را مهم خواند و افزود: در دهه‌های اخیر در حوزه اشتغال دچار مشکل دیوان سالاری بودیم و حل بسیاری از مسائل کلیدی به موضوع حل چالش دیوان سالاری در کشور بستگی دارد. ما از نظر ارتقای توان کارشناسی و آموزش کارشناسی نیز دچار چالش هستیم. این دو موضوع باید در دستور کار ما باشد تا شاهد مشکلات حاد نباشیم. ما باید مشخص کنیم که با تحولات بازار کار چه می‌کنیم. دیجیتالی شدن و هوش مصنوعی ما را از چیزی نگران کرده که ما آن را چندان نمی‌شناسیم. ما شناخت‌مان محدود به برخی برنامه‌ها مانند chatgpt و deepseek شده است که شاید به بسیاری از سوالات ما جواب دهد ولی موضوع هوش مصنوعی بسیار گسترده‌تر از این دسته از اپلیکیشن‌ها و حوزه‌هاست.
مالک حسینی تاکید کرد: اقتصاد پلتفرمی و اقتصاد هوش مصنوعی و بازار کار تاثیر گرفته از آن ظرفیت‌های جدید و خوبی هستند، اما باید تحلیل فلسفی کرد که آیا این حوزه‌ها آثار خوبی دارند؟ آیا تاثیر مثبتی بر بازار کار می‌گذارند و یا آثار منفی نیز دارند؟ داده‌ها نشان می‌دهد که ما با وجوه مختلف دیجیتالی شدن بازار کار و رشد هوش مصنوعی در بازار کار مواجهه هستیم. آنجایی که هوش مصنوعی جای نیروی کار می‌نشیند، زنگ خطر برای ماست. آنجا که بازار کار را توسعه داده و گسترش می‌دهد، به نفع ماست.
معاون اشتغال وزارت کار درباره نسل Z گفت: موضوع مشاغل خانگی به دلیل مسائل زنان و نسل Z اهمیت ویژه یافت. ما نسل Z را نسلی انزواطلب و ضد مشارکت قلمداد می‌کردیم که اشتباه می‌کردیم. مدل کاری آنها 8 صبح کار کردن و بعد از ظهر برگشتن نیست. شاید برخی از آنها بخواهند ساعت 12 ظهر تا 8 شب بخواهند کار کنند. آنها بیشتر دوست دارند برای خود کار کنند و دوست ندارند مزد بگیرند.
معاون وزیر کار اضافه کرد: برنامه‌نویسی، طراحی صنعتی، مدیریت پلتفرمی و کارهای مشابه، فضای اشتغال را عوض کرده است. ما باید از موج‌های اشتغال اندکی جدا شویم و از بیرون نسبت خود را با این اقتصاد جدید، با این نسل Z و هوش مصنوعی و بازار کار مشخص کنیم و بعد در آن غرق شویم. ما اقتصادمان از جنس ماشینی شدن نیست. ما اقتصادی مبتنی بر نیروی کار داریم که ریشه در فرهنگ ما دارد. باید اندکی با تردید به تحولات جدید بنگریم و نیازمند تامل فلسفی و بنیادی در تحولات بازار کار هستیم. برآیند ورود هوش مصنوعی از نظر کارشناسان مثبت است. مثال آن تاکسی‌های اینترنتی است که آژانس‌های تاکسی تلفنی را از بین بردند، اما چند برابر ایجاد اشتغال کردند. باید در این زمینه تامل بیشتری داشته باشیم. تلاش ما در معاونت اشتغال این است که تحلیلی مثبت از آینده بازار کار در ایران داشته باشیم.
به گزارش تسنیم, بسیاری از جوانان نسل Z اکنون به سمت مشاغل آزاد، فریلنسری و کارآفرینی دیجیتال سوق پیدا کرده‌اند. یکی از فارغ‌التحصیلان رشته گرافیک که اکنون به صورت آنلاین خدمات طراحی ارائه می‌دهد گفت: فرصت‌های استخدامی بسیار محدود است. به همین دلیل به جای انتظار برای استخدام، تصمیم گرفتم از مهارت‌هایم در فضای مجازی درآمد کسب کنم.
بیکاری در میان نسل Z نه‌تنها چالشی اقتصادی بلکه تهدیدی اجتماعی است. اگرچه این نسل از نظر فناوری و ارتباطات توانمندی بالایی دارد، نبود سیاست‌گذاری هدفمند برای هدایت این توانمندی‌ها می‌تواند به بحران‌های بلندمدت منجر شود. تحلیل‌گران بر این باورند که اصلاح نظام آموزشی، حمایت از استارتاپ‌ها و ایجاد پل ارتباطی میان دانشگاه و صنعت، از جمله راهکارهای کلیدی برای کاهش بیکاری در این گروه سنی است.