چاپ

خبر یزد - ایسنا/یزد استاد «محمد علی رفیعی» از مترجمان و زبانشناسان دانشمند و از مشاهیر و چهره‌های درخشان فرهنگ و ادب کشور است که متاسفانه جایگاه و منزلت او در زادگاهش یزد ناشناخته مانده است.

دکتر «محمد علی(حمید)رفیعی» از روشنفکران برجسته و از شخصیت‌‏های ارزشمند یزد بود که در زمینه تاریخ و جامعه‏‌شناسی اطلاعات وسیعی داشت و از سویی، از چهره‏‌های درخشان فرهنگی و ادبی کشور بود ولی متأسفانه چنان که باید و شاید، جایگاه و منزلت او در زادگاهش یعنی یزد شناخته شده نیست.
زنده‌یاد رفیعی، مترجمی توانا، زبانشناسی برجسته، ادیبی فرهیخته، نویسنده و منتقدی سخن‏‌شناس و شاعری بیدار دل بود اما والاتر از همه این‌ها، انسان بود؛ انسانی نواندیش و برخوردار از اندیشه‏‌های والای انسانی. به طوری که مرگ زودهنگام او ضایعه‏‌ای بزرگ برای فرهنگ و ادب ایران رقم زد چرا که در اوج خلاقیت و باروری اندیشه و هنر به ناگاه چراغ عمرش خاموش شد.
آثار گران‌سنگی که این مترجم و زبانشناس دانشمند از خود به یادگار نهاده، سال‏‌های سال می‏‌تواند پایه و معیاری برای رهروان پویای فرهنگ و زبان پارسی باشد.
«حسین مسرت» پژوهشگر، محقق و نویسنده‌ ضمن بیان این مطالب در گفت‌وگو با ایسنا راجع به زندگی و فعالیت فرهنگی و ادبی این فرهیخته‌ی دیار کهن یزد، می‌گوید: زنده‌یاد رفیعی در سال 1333 در شهر یزد به دنیا آمد، پدرش دکتر «عبد العلی رفیعی» از پزشکان خوشنام یزد و از خانواده‏‌ای اصیل بود. وی تحصیلات نخستین را در این شهر و در دبستان مارکار و دبیرستان آینده به پایان برد و تحصیلات دانشگاهی خود را تا پایان اخذ دکترای ادبیات انگلیسی در تهران به انجام رسانید.
وی اضافه می‌کند: رفیعی علاوه بر فعالیت‏‌های اجتماعی، در عرصه تعلیم و تدریس نیز در دانشگاه‏‌های کشور از جمله دانشگاه آزاد اسلامی میبد، دانشکده معماری دانشگاه یزد، دانشگاه جامع تکنولوژی یزد و چندین مرکز آموزش عالی تهران حضوری موفق و مؤثر داشت، از جمله چند صباحی در مرکز نشر دانشگاهی به تدریس آیین ویراستاری پرداخت.
مسرت با بیان این که زنده‌یاد رفیعی به غیر از عضویت در کمیته علمی کنگره بزرگداشت ابو الفضل رشیدالدین میبدی در سال 1374، مشارکتی فعال در برپایی آن داشت، می‌گوید: همکاری پیوسته او با مهمترین مراکز فرهنگی کشور یعنی فرهنگستان زبان و ادبی فارسی و مرکز نشر دانشگاهی و دفتر پژوهش‏‌های فرهنگی از دیگر فعالیت‏‌های او بود و از این رهگذر مقالات ارزشمندی در مجلات وزین علمی کشور مانند؛ آدینه، جامعه سالم، جهان کتاب، آینده، نشر دانش، گفتگو، نگاه نو، نامه فلسفه، دنیای سخن، معیار و کیهان فرهنگی از خود به یادگار گذاشت که عمده‏‌ترین آنها در زمینه زبان‏‌شناسی و نقد عالمانه کتاب‏‌ها بود.
وی با اشاره به چاپ و انتشار شش شماره پیک کتاب توسط رفیعی طی سال‏‌های 64-1363، در مورد تلاش‌های مجددانه او در ترجمه و نشر کتاب، از خانواده‏‌اش چنین نقل قول می‌کند؛ «وی گاه در روز، بیش از 10 ساعت کار ترجمه را انجام می‏‌داد به حدی که اواخر، دست راستش ناتوان شده و ناچار شده بود، مطالب ترجمه شده را روی نوار ضبط کرده و در اختیار ناشر قرار می داد. وی به اندازه‏‌ای در فن ترجمه، توانا بود که در چند ماهه پایان عمر، قرار داد ترجمه چندین کتاب با او بسته شده بود و به دلیل احاطه‏‌اش به واژگان و فن ترجمه، بسیاری از دوستان مترجم و زبان شناس که برخی مطالب و مباحث برایشان گنگ و نارسا بود، از منبع دانش سرشار او بهره می‏‌بردند. وی مرجع دوستان خود بود.»
این پژوهشگر فرهنگ عامه‌ی یزد با بیان این که رفیعی نخستین کتاب خود با عنوان «سالار مگس‏‌ها» اثر ویلیام گلدینگ را در سال 1362 در یزد ترجمه کرد، می‌گوید: استاد «محمد رضا شفیعی کدکنی» در سفر به یزد و پس از آشنایی با دکتر رفیعی و تبحرش در علوم ادبی از جمله زبانشناسی، لب به تحسین وی گشوده و تعجب می‏‌کند که در شهرهای دور افتاده، چنین سرمایه‏‌هایی ارزنده وجود دارد. زمانی هم دکتر «فتح‏‌الله مجتبایی»، پس از مقابله ترجمه «جباریت در تاریخ» اثر «ادوارد براون» با اصل آن گفته بود؛ «وی(رفیعی) عجب مترجم قوی‌دستی است و عجب ترجمه خوبی انجام داده است.»
مسرت یاداور می‌شود: البته این نکته نیز قابل ذکر است که در دیاری چون یزد که از جریان‏‌های ترجمه به دور است، مترجمان ارزنده ‏ای چون دکتر «اسلامی ندوشن»، دکتر «ضیاءالدین دهشیری»، دکتر «علی محمد کاردان»، دکتر «رضا داوری اردکانی»، «محمد جعفر پوینده»، «علی اصغر خبره‏‌زاده» و سرانجام دکتر رفیعی پا به عرصه وجود نهاده‏‌اند.
وی در ادامه خاطرنشان می‌کند: زنده‌یاد رفیعی به غیر از دانش ترجمه و زبان‏شناسی که در آن تخصصی شگرف داشت، شاعر نوگرایی بود که گهگاه، در جمع دوستان به قرائت اشعار جاندارش می‏‌پرداخت و تحسین آنها را برمی‏‌انگیخت.
وی از خصوصیات زنده‌یاد رفیعی نسبت به استادان و دوستانش به پرهیز از تملق و مبالغه و صمیمیت و صراحت لهجه اشاره و بیان می‌کند: رفیعی در سالیان اخیر در چندین دانشگاه و مجمع دانشگاهی به ایراد سخنرانی پرداخت که مهمترین آن نقد شعر فروغ در سال 1378 در دانشگاه تهران بود.
مسرت در پایان نیز با بیان این که از این یار از دست رفته، دو فرزند به یادگار مانده است، می‌گوید: سرانجام این استاد فرزانه در نهم اردیبهشت‌ماه 1379 به جاودانگی پیوست.
انتهای پیام