خبریزد- در روزهایی که نه فضای مجازی بود، نه تلفن همراه و دیجیتال و نه فن آوری
های جدید؛ نامه، تنها راه ارتباطی مردم و بخصوص خانواده‌ها با یکدیگر بود؛
وقتی جوانی به خدمت مقدس سربازی می رفت مادرش چشم به راه بود و آنچه او را
آرام میکرد صدای بوق موتوسیلکت نامه‌رسانی بود که خبر سلامتی پسرش را
آورده بود.
مادرانی که گاهی چون سواد هم نداشتند از خود پستچی می خواستند تا نامه
پسر را برایش بخواند، پستچی می خواند و مادر هم بی‌صدا اشک میریخت و وقتی
نامه رسان می خواست خداحافظی کند به او میگفت باز هم این طرفها بیا مادر!
9 اکتبر مصادف با 17 مهرماه، روز جهانی پست نامگذاری شده است؛ روزی که
اتحادیه کل پست در شهر برن سوئیس تشکیل شد و در سال های بعد با پیوستن
اعضای جدید به اتحادیه جهانی پست تغییر نام داد.
پست در ایران قدمتی سه هزار ساله دارد و با وجود تولد دیجیتال،
رسانه های جمعی و فضای مجازی، هنوز هم کارآیی و توانمندی خود را حفظ کرده و
به رخ می کشد.
وقتی از پست سخن می گوییم بی اختیار نخستین فعالیتی که به چشم می اید
تلاش های خستگی ناپذیر نامه رسان های زحمتکش و تلاشگری است که بعنوان مردان
تمام فصول در سرما و گرما به امر خطیر نامه رسانی مشغول هستند.
بخش مهمی از خدمات ارائه شده توسط پست بر دوش نامه رسان هایی است که
سوار بر موتورسیکلت، خیابان‌ها و کوچه ها را در اقصا نقاط شهر طی می کنند و
مرسولات را به دست شهروندان چشم انتظار می رسانند.
پست چی‌ها نخستین کسانی هستند که وارد ادارات پست میشوند و آخرین نفری
هستند که از آنجا خارج می شوند و در حقیقت همه اعتبار پست بر روی دوش همین
نامه رسانهای بی‌ادعا و زحمت‌کشی است که گاهی حتی مجبورند از ساعت پنج صبح
در ادارات خود حاضر شوند.
نامه رسانها در حقیقت گمنامان عرصه اداری کشور هستند که با وجود سختی
کار، از حداقل حقوق لازم بهره مند بوده و خطرات بیشماری هم آنها را تهدید
می کند.
وقتی با آنها همکلام می شوی دل پری از وضعیت موجود خود دارند؛ از اینکه
دیده نمیشوند، از اینکه حقوق آنها بسیار اندک اما حجم کار آنها بی اندازه
زیاد و طاقت فرساست؛ از نامهربانی هایی می گویند که گاهی از سوی کارفرما و
یا از سوی افراد انگشت شماری از شهروندان نامهربان نصیب آنها می شود.
یکی از نامه رسان‌هایی که به گفته خودش تحصیلات عالیه دارد اما با شغل
نامه رسانی و با حداقل حقوق و داشتن همسر و فرزند، امرار معاش میکند را
برای گفت و گو دعوت کردیم.
او با لباس رسمی پستچی به دفتر ما آمد و نخستین چیزی که توجه ما را به
خود جلب کرد قسمت هر دو طرف شانه های این نامه رسان بود که رنگ لباسش به
کلی عوض شده بود و ما تصور کردیم که از بس پوشیده کهنه شده اما واقعیت چیز
دیگری بود .
او را به نشستن دعوت کردیم و این نامه رسان جوان و خوش صحبت، دردلش را
باز کرد و در پاسخ به نگاههای کنجکاوانه ما در مورد تغییر رنگ بخشی از
لباسهایش گفت: من این لباسها را فقط چند روزه که تهیه کردم و نو هست اما
عوض شدن رنگ و روی آن پیامد آفتاب هایی است که روزی هفت تا هشت ساعت بر سر
ما می تابد و ما را نوازش می کند!
وی ادامه داد: ما هم مرغ هستیم و تخم می گذاریم و هم شتر هستیم و بار می
بریم اما مبنای حقوق و مزایای ما فقط به حساب یکی از اینها نوشته میشود.
به گفته وی از ساعت هفت صبح باید در اداره حاضر باشیم و حتی گاهی
می‌گویند چون نیروی تجزیه نداریم ساعت پنج صبح حاضری بزنیم و حتی برخی
روزهای جمعه هم مجبور به کار کردن هستیم ولی در قبال اینها حداقل اضافه
کاری به ما داده می شود که قابل مقایسه با اضافه کاری دیگر کارکنان دولت
نیست؛ این اضافه کاری در قالب پی اف پی داده میشود، یعنی برای هر نامه 70
تومان اضافه کاری دریافت می کنیم .
وی اضافه کاری را بر مبنای قانون "پی اف پی" دانست و با ناکارآمد خواندن
آن گفت: این قانون بر اساس سه ضریب اقدام می کند که یکی ضریب توزیع موفق
است به این معنا که باید مرسولات پستی را تحت هر شرایطی تحویل مقصد دهیم و
اگر ندهیم از حقوق ما کم میشود که این ناعادلانه است.
این پستچی افزود: گاهی تحت هیچ شرایط نمی توان گیرنده مرسوله را پیدا کرد؛ آیا این تقصیر پستچی هست که باید از حقوقش کم شود؟
وی ضریب دوم را توزیع به موقع دانست و گفت: مرسولاتی که از سایر نقاط
کشور وارد یزد می شود باید ظرف مدت حداکثر 24 ساعت در اختیار گیرنده قرار
گیرد و اگر نه باز از حقوق ما کم می شود که این نیز قانون منصفانه ای
نیست.
این نامه رسان یادآور شد: اگر در بین راه وسیله نقلیه ما خراب شود یا
تصادف کنیم یا اوضاع جوی خراب باشد و نتوانیم مرسوله را به موقع برسانیم
آیا باید ما جریمه شویم و مقصر ما هستیم؟
وی ضریب سوم را لحاظ کردن اضافه کاری بر اساس تصمیم مدیران اعلام کرد که
این نیز نمی تواند راهکار مناسبی باشد و قطعا سلایق شخصی در آن لحاظ خواهد
شد.
وی گفت: اضافه کاری موجود هم هنوز بر اساس قانون سال 99 هست و با وجود افزایش تورم هنوز تغییری در آن ایجاد نشده است.
وی تلفن های گاه و بیگاه ادارات پست به نامه رسانها را باعث ایجاد استرس
و اضطراب در آنها دانست و گفت: گاهی این تلفنها تصور کوتاهی ما نامه
رسانها را در ذهن خود و خانواده مان ایجاد می کند که باعث دلهره می شود.
این نامه رسان زحمتکش در ادامه به وضعیت وسایل نقلیه نامه رسانها که
اغلب موتورسیکلت هست هم اشاره کرد و گفت: یک نامه رسان باید در طول ساعاتی
که در حال انجام وظیفه هست سرما و گرما و خطرات خیابان را به جان بخرد .
وی گفت: موتورسیکلت را به ما می فروشند و به صورت قسطی از حقوق ما کم می
کنند، تمام پول سوخت و تعمیر و مشکلات احتمالی هم بر دوش خود پستچی هست؛
برخی از این موتورسیکلتها از رده خارج شده و قابل استفاده نیست و نامه رسان
هم پولی ندارد که آن را نونوا کند.
وی نداشتن "بیمه مسوولیت" را مشکل دیگر نامه رسانها اعلام کرد و گفت:
اگر نامه ای را گم کنیم باید خسارت آن را بدهیم زیرا بیمه مسوولیت نداریم؛
من روزانه یکصد نامه جابجا می کنم و برای مفقود شدن هر نامه باید 800 هزار
تومان از جیب بدهیم.
این نامه رسان گفت: یکی از مسائلی که باعث بی عدالتی در ادارات پست شده
است این است که طول مسیر و کیلومتر آن مبنای پرداختها نیست ؛ کسی که یک
کیلومتر برای رساندن نامه طی می کند با کسی که چندین کیلومتر طی می کند به
یک اندازه حقوق می گیرند!
وی حاضر نشدن مدیران ارشد پست در بین نامه رسانها را باعث دلسردی آنها
دانست و گفت: لازم است مدیران از حال و روز نامه رسان های خود خبر داشته
باشند.
وی استاندارد پست برای هر نامه رسان را روزانه 80 نامه اعلام کرد و گفت:
گاهی تا بیشتر از 200 نامه و بسته جابجا می کنیم و اگر کار یک نامه رسان
تا قبل از ساعت 14 تمام شود باید تا این ساعت در اداره پست بماند .
وی ادامه داد: قراردادهای ما روزمزدی هست و نه کار مزدی؛ یعنی قرارداد
ما سالانه است و می توانند سر سال قرارداد را لغو کنند و این استرس زیادی
برای نیروها ایجاد می کند و همیشه خود را بلاتکلیف و در آستانه اخراج می
دانند.
به گفته وی در صورت مرخصی رفتن یک نیرو، بار ارسال مرسولات آن نامه رسان
بر دوش دیگر نامه رسانهاست ضمن آنکه دیگر نیروها تا زمان برگشت همکار خود،
حق مرخصی رفتن ندارند.
پستچی، این را هم گفت که شاید این کار را برای همیشه رها کند و به شغل دیگری روی آورد.
یکی دیگر از نامه رسانها هم از حجم و فشردگی بالای کار و کمبود نیرو
گلایه کرد و گفت: سابقه اغلب نامه رسانها بالای 15 سال است در حالیکه طی
این سالها هیچ نامه رسان جدیدی جذب نشده است.
وی ادامه داد: برخی روزها از ساعت پنج صبح تا 14 و 30 در حال فعالیت هستیم و برخی روزها تا ساعت 17 عصر نیز همچنان فعالیت می کنیم.
وی با بیان اینکه موتورسیکلتهای در اختیار آنها هر چهار سال یکبار تعویض می شود گفت: همه هزینه های وسایل نقلیه بر عهده خود ماست .
این نامه رسان، حقوق خود را بعد از 15 سال نامه رسانی کمتر از 6 میلیون تومان ذکر کرد که بخشی از آن بابت قسط موتورسیکلت کم می شود .
وی نبود ارتقای شغلی و دیده نشدن نامه رسانها را مشکل دیگر صاحبان این
حرفه سخت معرفی کرد و گفت: برخی از افرادی که با شوق و ذوق به این حرفه روی
می اورند پس از چند روز عطای کار را به لقایش می بخشند .
یک شهروند یزدی هم به ایرنا گفت: پستچی‌ها در دوره کرونا امتحان خود را
پس دادند و با وجود تعطیلی خیلی از کارها، آنها همچنان با مردم در تماس
بودند و مرسولات آنها را به دستشان می رساندند.
مرتضی دهقان یادآور شد: نامه رسانها در همه احوال، سیل، زلزله، توفان،
سرما و گرما ، برف و باران باید فعالیت کنند و لذا باید سختی کار برای این
عزیزان منظور شود.
وی از مدیریت پست استان هم خواست ضمن رسیدگی به مشکلات نامه رسان های بی
ادعا و زحمت کش ، نسبت به ساماندهی برخی از بخش های خدمات پست مثل تیپاکس
نیز اقدام کنند.
به گفته وی گاهی مرسولات پستی این بخش با تاخیر به دست گیرنده می رسد و
حتی گاهی اصلا نمی رسد و پس از پیگیری، از گیرنده می خواهند تا خودش برای
دریافت بسته یا نامه مراجعه کند.
مدیر کل پست استان یزد با تایید سختی کار نامه رسانها گفت: این شغل یکی
از سخت ترین مشاغل دولتی است زیرا یک پستچی باید در سرما و گرما و برف و
باران، مرسولات مردم را به دست آنها برساند .
علی محمد رحمانی پور به ایرنا گفت: بمنظور پرداخت بیشتر به موزعین و
افزایش انگیزه انها برای خدمات رسانی مطلوب تر و همچنین ارتقای کیفیت خدمات
پستی، طرح پی اف پی که مبنای آن عملکرد نامه رسانهاست اجرا و پیاده سازی
شده است و هر نامه رسان علاوه بر حقوق خود، مبلغی تحت عنوان رفاهیات نیز
دریافت می کند.
وی پرداخت اضافه کاری به موزعین و هزینه های سوخت و انکسار و استهلاک موتورسیکلت را هم در قالب همین طرح پی اف پی دانست.
وی گله مندی پست چی ها در مورد عدم تغییر پی اف پی طی 2 سال گذشته را
درست دانست و افزود: این مبلغ طی روزهای آینده افزایش می یابد و بخشی از
زحمات آنها جبران میشود.
رحمانی پور، اجرای طرح پرداخت پی اف پی را بر اساس عملکرد و توزیع موفق
دانست و با بیان اینکه هدف ما توزیع مرسوله ها در موعد مقرر است، تصریح
کرد: اگر مرسوله ای بر اثر سهل انگاری نامه رسان مفقود شود هزینه آن را
باید خود پستچی پرداخت کند در غیر این صورت هزینه آن را شبکه پستی متقبل
خواهد شد.
وی یکسان بودن پرداخت ها برای افراد تازه کار و با سابقه را مربوط به
قانون بودجه و بخشنامه سازمان امور اداری و استخدامی دانست و اضافه کرد:
این موضوع مربوط به پست نمیشود.
وی با بیان اینکه 194 نفر پرسنل داریم که 90 نفر پستچی هستند، ادامه
داد: حکم کارگزینی 69 درصد پرسنل ما معادل حداقل حقوق و پنج میلیون و 600
هزار تومان است .
وی از اخذ مجوز برای جذب 6 پستچی جدید خبر داد و اظهار داشت: بیش از 200
نفر در بخش خصوصی بصورت غیرمستقیم در دفاتر پیشخوان، نمایندگی های روستایی
و خطوط پستی با ما همکاری می کنند.
مدیر کل پست یزد در مورد گله گذاری برخی شهروندان در مورد تیپاکس هم گفت: تیپاکس متعلق به بخش خصوصی است و ارتباطی کاری با ما ندارد.
رحمانی پور با بیان اینکه روزانه 12 هزار مرسوله ثبتی وارد استان یزد می
شود که باید در 12 هزار مکان توزیع گردد گفت: کمترین نارضایتی و شکایت
مردمی را داریم.
وی میانگین توزیع نامه برای هر نامه رسان در شهر یزد را 125 مرسوله در
125 مکان اعلام کرد و افزود: نامه رسانها هر چقدر بیشتر توزیع کنند،
دریافتی آنها بیشتر می شود.
به گفته وی در 6 ماه اول امسال بیش از یک میلیون و 655 هزار مرسوله وارد
استان شده که در مدت مشابه پارسال یک میلیون و 158 هزار مورد بود.
وی یکی از اثار دوره کرونا را استفاده بیشتر از فضای مجازی و توسعه
تجارت الکترونیک ذکر کرد و تصریح نمود: بسترهایی را آماده و سرویس بازار
الکترونیک پست را برای رونق کسب و کارها پیاده کردیم تا بتوانند از بستر
پست برای فروش بیشتر و رونق کسب و کار استفاده نمایند.
وی راه اندازی مرکز نو آوری پست تحت عنوان مرکز نو آوری پست ، تجارت
الکترونیک و لجستیک پیشرفته را هم یادآور شد که هدف آن حمایت از ایده‌های
فن آور و نوآورانه در زمینه های تخصصی پست است.
رحمانی پور، تعداد واحدهای پستی در سطح استان را 196 مورد ذکر کرد که 17
مورد دولتی و 179 مورد غیر دولتی هستند؛ به دلیل تعداد واحدهای پستی زیادی
که در شهر و روستاهای استان داریم یکی از اقدامات ما ارائه خدمات نیابتی
از سوی سایر سازمان ها و ادارات است چون سطح دسترسی مردم به واحدهای پستی
اسان تر و سریع تر است .
به گفته وی استفاده از بستر، ظرفیت و توانمندیهای پست، باعث کاهش رفت و
امد در سطح شهر و روستاها و کاهش هزینه های تردد و صرفه جویی در وقت و
هزینه شهروندان میشود.