چاپ

خبریزد- «حسین مسرّت» در مورد این شخصیت فرهیخته یزدی گفت: آقارضا در بیست و دوم اسفند 1282 هجری در محله‌ی میدان‌شاه از محلاّت کهن یزد و در خانواده «حاج میرزا حسن قنّاد» از بازرگانان قند و شکر یزد که پس از سال‌ها اقامت در شهر بمبئی هندوستان به یزد برگشته بود، چشم به جهان گشود.

وی ادامه داد: مادرش «فاطمه» دختر حجّت‌الاسلام ملاّ عبدالکریم مسگر فرزند محمّدحسین و ملقّب به «عماد الاسلام» از روحانیون و خطبای مشروطه‌خواه نامی یزد بود.

مسرت یادآور شد: پدر آقارضا پس از آنکه گرفتن نام خانوادگی در ایران رایج شد، در سال 1307، نام خانوادگی «سعیدی» را برگزید و نام آقارضا در شناسنامه نیز رضا ثبت شد امّا مردم او را همچنان آقارضا صدا می‌زدند.

وی با بیان این که آقارضا نخستین فرزند خانواده بود و پس از او چهار پسر و یک دختر به نام‌های محمّدحسین، مرضیّه، علی اکبر، علی اصغر و کاظم به دنیا آمدند، گفت: او نخست به مکتب خانه رفت، آن گاه تحصیلات حوزوی را در یکی از مدارس دینی یزد فراگرفت.

مسرت زندگی حرفه‌ای آقارضا سعیدی را به دو بخش کاملأ جداگانه شامل یزد و کرمان تقسیم کرد و گفت: سعیدی در سه حوزه تاریخ کتابفروشی، تاریخ چاپ و تاریخ جراید شهر یزد نقشی پررنگ داشت به نحوی که او یکی از شرکای نخستین کتابفروشی امروزی یزد یعنی کتابفروشی گلبهار و موسس کتابفروشی یزد بود؛ کتابفروشی‌هایی که برخلاف گذشته دارای قفسه، میز و پیشخوان و ویترین بودند و حتی کتاب به امانت می‌دادند.

وی پیشه‌ی قبل از کتابفروشی آقارضا سعیدی را کارگاه جوراب‌بافی خواند و گفت: «مهدی آذر یزدی» پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران شاگرد سعیدی در جوراب‌بافی و بعدها در کتابفروشی یزد بود و در واقع سعیدی، آذر یزدی را با این حوزه آشنا کرد و در واقع کتابفروشی یزد برای آذریزدی همان «بهشت موعودی» بود که به دنبالش بود.

این پژوهشگر حوزه فرهنگ یزد به اقدامات سعیدی در کرمان نیز اشاره و اظهار کرد: او با سرمایه و همکاری مدرّس زاده از بنیانگذاران کتابفروشی گلبهار یزد به فکر بنیان چاپخانه‌ای تازه به نام گلبهار در کرمان افتاد و آن را در سال 1316 در بازار وکیل افتتاح کرد.

وی اضافه کرد: سعیدی پس از ازدواج به کرمان رفت و در آنجا سکنی گزید به طوری که مدیریت کتابفروشی یزد سالها برعهده آذر یزدی بود تا آنکه آذر یزدی در بحبوحه جنگ جهانی دوم و یکی دو سال پس از شهریور 1320 محیط یزد را برای خود تنگ یافت و به سوی تهران عزیمت کرد و بدین ترتیب کتابفروشی یزد نیز در سال 1322 برای همیشه بسته شد.

مسرت گفت: نخستین کتاب بنگاه گلبهار در کرمان بر پایه‌ی کتاب‌های موجود در سال 1321 به نام «آثارالملل» تألیف غلامعلی شعاع صدر اصفهانی چاپ شده ولی بی گمان در بین سالهای 1316 تا 1321 کتاب های دیگری نیز در این چاپخانه چاپ شده که فعلأ نشانی از آن نیست. البته گویا برخی از جراید کرمان هم در این چاپخانه به چاپ می‌رسیده است.

وی با بیان این که چاپخانه تا سال 1336 با مدیریّت سعیدی اداره می‌شد، عنوان کرد: سعیدی پس از فراغت از کار چاپ و کتابفروشی، با توجّه به این که در خانواده‌ای مذهبی بزرگ شده و علوم دینی را هم خوانده بود، اعتقادات مذهبی محکمی داشت و از این رو صبح های روز جمعه در باغ بزرگ شخصی خود در کرمان جلسات قرآن با حضور همیشگی محمّدجواد حجتی کرمانی از روحانیان سرشناس کرمان برگزار می‌کرد که در این رابطه نیز چنیدین بار توسط دستگاه‌های نظامی و امنیّتی بازجویی شد.

مسرت خاطرنشان کرد: سعیدی از معتمدین شهر کرمان بود و کرمانی‌ها به او «آقای گلبهار» می‌گفتند. او خطّی خوش داشت به طوری که قطعاتی از سیاه‌مشق‌های او به شیوه نسخ و نستعلیق بر جای مانده است. وی علاوه بر زبان انگلیسی، به زبان و ادبیّات عرب نیز تسلّط داشت.

به گفته وی، سال‌های پایانی عمر سعیدی به کار کتابفروشی در کنار منزل مسکونی‌اش گذشت و کتابخانه‌ بزرگی شامل کتاب و نشریّات و نیز نمونه‌ای از آثار چاپی بنگاه گلبهار کرمان از او در باغ مسکونی‌شان وجود داشته که پس از فروش باغ از سرنوشت آن اطّلاعی در دست نیست.

وی گفت: سعیدی سرانجام پنجم بهمن 1361 سکته و به دیدار حق شتافت و پیکرش را در گورستان عمومی کنار مسجد صاحب‌الزّمان کرمان به خاک سپردند.

مسرت در پایان اظهار کرد: از سعیدی تنها سه اثر دست‌نویس نزد خانواده بر جای مانده است که شامل دو دفتر شعر حاوی اشعاری در قالب غزل و قصیده و کتابی به نام «صیحة حق (در اطراف قرآن و پیشگویی‌های آن)» در قطع جیبی و در 50 صفحه است.