بزرگنمايي:

خبریزد- انگشت اتهام همواره به سوی بخش کشاورزی در استان کم آب یزد قرار داشته چرا که عنوان می‌شود بیش از 95 درصد از آب استان در این بخش مصرف می‌شود و کشاورزی در کویر مقرون به صرفه نیست این در حالی است که استان یزد رتبه‌های چشمگیری در تولید برخی محصولات بخش کشاورزی دارد و این دیدگاه فعالان این بخش را دلسرد کرده است.

جدای از نقش یزد در تأمین ذخیره غذایی در کشور، فضای سبز بخش کشاورزی یزد در کاهش آلایندگی‌های طبیعی مثل ریزگردها و آلاینده‌های غیرطبیعی از جمله آلودگی صنایع بسیار تأثیرگذار است.

میزان تولید محصولات زراعی استان یزد، شش دهم درصد تولید کشور و میزان تولید محصولات باغی 1،2 درصد از تولیدات این محصولات در کشور را شامل می‌شود. استان یزد در حوزه تولیدات گلخانه‌ای 19.6 درصد از تولید کل کشور را به خود اختصاص داده و در حوزه تولیدات دامی و شیلاتی نیز 35 درصد از تولیدات کشور در استان یزد رقم می‌خورد.

استان یزد با تولید سالانه بخش کشاورزی، 1،4 درصد از تولیدات بخش کشاورزی کشور را بر عهده دارد و این استان به رغم محدودیت منابع آبی و خشکی اقلیم به مدد برخورداری از کشاورزان سختکوش این دیار، دارای جایگاه مناسبی در کشور است که مرهون تلاش فعالان این بخش است.

اما آنچه مهم است، بی مهری‌ها به بخش کشاورزی از یک سو و کاهش منابع آبی و اقتصادی نبودن کشاورزی بسیاری از فعالان این بخش را به فعالیت در سایر بخش‌ها از جمله کارگری در واحدهای صنعتی سوق داده است.

محرومیت از ظرفیت‌های بخش کشاورزی

معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی یزد درباره مشکلات بخش کشاورزی استان در گفتگو با خبرنگار مهر با توجه به ظرفیت‌هایی که به آن اشاره شد، گفت: ظرفیت‌های صادراتی بخش کشاورزی استان به رغم محدودیت‌ها و شرایط اقلیمی و آب و هوایی نامساعد بالا است اما مشکلاتی از جمله نبود پایانه صادراتی، فرصت بهره برداری بیشتر صادراتی از این ظرفیت‌ها را از استان سلب کرده است.

محمدعلی حاتمی زاده افزود: استان یزد از ظرفیت‌های مناسبی برای صادرات برخوردار است. مهمترین ظرفیت‌های صادراتی استان صادرات بالغ بر 353 هزار تن محصولات گلخانه‌ای، 28 هزار تن پسته، 37 هزار تن انار، یک هزار تن روناس، 31 هزار تن گوشت طیور، 161 هزار تن شیر خام و 17 هزار تن تخم مرغ است که ارزش این محصولات صادراتی بالغ بر 438 میلیون دلار در سال برآورد شده است.

وی با بیان اینکه ظرفیت‌های صادراتی محصولات عمده کشاورزی استان یزد بر اساس آمار در سال گذشته در محصول پسته 65 درصد تولید استان و به میزان 28 هزار و 208 تن بوده است، ادامه داد: در حال حاضر 30 درصد از انار تولیدی استان، یک تن از 3.3 کیلوگرم محصول زعفران یعنی 25 درصد تولید استان نیز صادر می‌شود. محصول دیگر صادراتی استان 70 درصد از روناس تولیدی استان صادر می‌شود.

وضعیت صادرات بخش کشاورزی یزد

معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی یزد ادامه داد: سال گذشته 60 درصد از محصولات گلخانه‌ای استان، 45 درصد از گوشت مرغ تولیدی استان، نیمی از تخم مرغ تولیدی استان صادر شده است و همچنین محصولات دیگر از جمله شیر، گوشت ماکیان از جمله بلدرچین و کبک نیز از جمله محصولات بخش کشاورزی استان است که صادر می‌شود.

وی کشورهای عراق، روسیه، پاکستان، قطر، افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان، عمان، امارات، قزاقستان، ارمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان، ترکمنستان، ترکیه و کشورهای اتحادیه اروپا را از کشورهای مقصد صادرات محصولات کشاورزی استان نام برد.

ارزش افزوده پایین؛ رغبت کشاورزان به کشت و کار را کاهش داده است

حاتمی گفت: ظرفیت برای افزایش کشورها و میزان صادرات وجود دارد اما موانعی در مسیر است که باید برای رفع آن اقدام شود. با رفع این مشکلات کشاورز هم بهره بیشتری از تولیدات خود خواهد داشت و بخش کشاورزی در استان همچنان رونق می‌یابد اما تا زمانی که ارزش افزوده بخش کشاورزی پایین باشد، رغبت کشاورز به تولید روز به روز کمتر می‌شود.

معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی یزد گفت: از جمله این مشکلات می‌توان به بالا بودن تعرفه کالاهای کشاورزی صادراتی، وجود مشکلات قرنطینه‌ای در مسیر صادرات کالاهای کشاورزی، عدم ثبات در سیاست‌های اقتصادی، عدم آشنایی بازرگانان و صادرکنندگان با فرصت‌های صادراتی موجود در کشورهای هدف و مشکلات حمل و نقل و جابه‌جایی کالاهای صادراتی اشاره کرد.

وی از دیگر مشکلات به دشواری‌های صدور ویزا برای رانندگانی که سفر زمینی به کشورهای دارای مرز زمینی با ایران دارند، اشاره کرد و افزود: از سوی دیگر، فسادپذیری بالای محصولات کشاورزی، مانعی بزرگ در این مسیر است و تأخیر در اجرایی شدن تفاهم نامه‌ها، مشکل تبادلات بانکی، بازرسی‌های متعدد و وقت گیر محموله‌ها در کشورهای مسیر، وجود دلالان و واسطه‌ها در امر صادرات و انجام اعمال غیرحرفه ای و سخت و زمان بر بودن فرآیند صدور روادید برای تاجران ایرانی از دیگر مشکلات این بخش است.

نیاز به ایجاد مسیر ویژه برای انجام تشریفات گمرکی محصولات کشاورزی در تمامی مبادی گمرکی

حاتمی تاکید کرد: به طور قطع ایجاد مسیر ویژه برای انجام تشریفات گمرکی محصولات کشاورزی در تمامی مبادی گمرکی و تسهیل صادرات محصولات کشاورزی با ایجاد خطوط هوایی، ریلی و کشتیرانی، حمل و نقل محصولات کشاورزی با امکانات مناسب از جمله کانتینرهای یخچال دار بین کشورمان و کشورهای مقصد صادراتی با اولویت اوراسیا همچنین تسهیل حمل و نقل دریایی با کشور از جمله راهکارهای برای توسعه صادرات بخش کشاورزی و بالا ارزش افزوده این بخش است.

وی افزود: ایجاد و راه اندازی پایانه صادراتی محصولات کشاورزی به منظور تسهیل و فراهم سازی زمینه مناسب برای صادرات بخش کشاورزی در راستای جهش صادرات بخش کشاورزی با اولویت محصولات گلخانه‌ای با مشارکت بخش خصوصی نیز بسیار حائز اهمیت است.

وی از دیگر راهکارها به بهبود زیر ساخت‌های حمل و نقل در سطح استان و کشور، تأمین و تجهیز ناوگان حمل و نقل محصولات کشاورزی، کاهش تعرفه و یا برقراری تعرفه ترجیحی در مورد کالاهای کشاورزی، برگزاری نمایشگاه محصولات در کشورهای هدف اشاره کرد.

معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی یزد درباره اقدامات صورت گرفته برای بقای بخش کشاورزی در استان و حمایت از کشاورزان به ایجاد خوشه‌های صادراتی و نشان‌های تجاری اختصاصی برای محصولات بخش کشاورزی استان اشاره کرد.

وی ادامه داد: در این زمینه اقداماتی نظیر شناسایی بازار هدف محصولات کشاورزی صادراتی در خارج از کشور، تعیین صلاحیت و اهلیت اخلاقی و حرفه‌ای صادر کنندگان و ایجاد آزمایشگاه‌های صلاحیت دار با استانداردهای بین المللی نیز انجام شده است.

به گفته این حاتمی، در این بین نباید از برقراری قراردادهای تجاری بلندمدت بین تولیدکنندگان داخلی محصولات کشاورزی با صادرکنندگان و شرکت‌ها و فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای در داخل و خارج کشور نیز غافل شد.

لزوم استفاده از ظرفیت کشاورزان برای کشت برون مرزی

وی همچنین استفاده از ظرفیت کشاورزان استان برای کشت برون مرزی و استفاده از ظرفیت کشورهای هدف برای تولید محصولات کشاورزی و واردات آن به کشور و صادرات به کشورهای دیگر هم در توسعه محصولات بخش کشاورزی استان بسیار مهم دانست.

وارداتی‌های بخش کشاورزی استان یزد

معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی یزد با اشاره به واردات بخش کشاورزی به استان اصلی ترین موارد را نهاده‌های دامی شامل جو، سویا، ذرت، مکمل‌های غذایی، داروهای دامپزشکی به میزان 600 هزار تن در سال اعلام کرد.

وی افزود: از دیگر اقلام وارداتی می‌توان به واردات بذرهای مورد نیاز محصولات گلخانه‌ای از جمله خیار، گوجه فرنگی، فلفل، بادمجان و … به میزان 70 میلیون عدد در سال و ارقام اصلاح شده و پر تولید گیاهی و نژادهای پر تولید و اصلاح شده دامی اشاره کرد.

راهکارهای کاهش واردات

معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی یزد درباره اقدامات برای کاهش واردات تاکید کرد: برای کاهش واردات به سرمایه گذاری‌های جدید از جمله سرمایه گذاری برای انتقال تکنولوژی و سرمایه گذاری در تولید بذور محصولات گلخانه‌ای نیاز است.

وی همچنین به ضرورت انتقال تکنولوژی و سرمایه گذاری در صنایع مرتبط با کشاورزی، ایجاد خطوط هوایی برای حمل و نقل انواع محصولات کشاورزی و دامی و تبادلات اقتصادی و انتقال دانش فنی از طریق اعزام هیئت‌های تجاری و علمی تاکید کرد.

اهمیت کشاورزی در یزد

معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی یزد درباره ضرورت حفظ بخش کشاورزی استان گفت: از جمله ظرفیت‌های این بخش دارا بودن 15 درصد شاغلان و 11 درصد از تولید ناخالص داخلی استان است.

وی افزود: در مجموع حدود یک درصد از کل سطح زیرکشت آبی کشور در این استان واقع شده است این در حالی است که سهم تولیدات استان از کشور بالغ بر 1.3 درصد است

به گفته حاتمی، این استان 19 درصد سهم تولید محصولات گلخانه‌ای کشور، 2.7 درصد از تولیدات دامی و بالغ بر 1.2 درصد از تولیدات باغی کشور را را به خود اختصاص داده است.

وی گفت: سرانه تولید استان از سرانه تولید کشور در اکثر فعالیت‌ها بیشتر است که این خود نشان از روحیه سخت‌کوشی و همچنین بهره وری مناسب از زمین و آب توسط کشاورزان این خطه دارد.

دشواری‌های بخش کشاورزی استان یزد

معاون توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی یزد ادامه داد: علی‌رغم شرایط طبیعی نامساعد حاکم بر استان به ویژه بروز خشکسالی‌های اخیر با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و تلاش بی‌وفقه تولیدکنندگان در زمینه‌های مختلف کشاورزی و دامپروری با تکیه بر آب مجازی، توجه به کشت‌های گلخانه‌ای، مدیریت بهینه مصرف آب، موفقیت‌های شایانی حاصل شده است.

وی افزود: استان در این عرصه کشاورزی جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است نکته حائز اهمیت اینکه بخش دام، طیور و گلخانه، فقط با 5.5 درصد آب در اختیار، 53 درصد تولیدات بخش کشاورزی استان را تحقق بخشیده است.

با این شرایط به نظر می‌رسد که بخش کشاورزی استان یزد ظرفیت بالایی برای رونق اقتصادی است و با توجه به اینکه آبی که در این بخش مصرف می‌شود، قابل استفاده از بخش شرب و صنعت نیست، نباید به کشاورزی پشت کرد و آن را نادیده گرفت.

قهر کردن با کشاورزی در استان کویری، بی توجهی به سلامت جسم و روح شهروندان محسوب می‌شود. بخشی از اشتغال را از بین خواهد برد و بسیاری از روستاییان را راهی شهرها می‌کند که تبعات بسیاری به همراه خواهد داشت.

حفظ کشاورزی لازمه زیست در کویر است و باید از این ظرفیت که گذشتگان ما با دشواریهای بسیار ایجاد کرده اند بهره برداری کرده و از تخریب آن به بهانه‌های واهی از جمله مصرف آب و اقتصادی نبودن جلوگیری شود. دیگران کاشتند و ما خوردیم ما بکاریم دیگران بخورند، قطعاً با این روند توسعه‌ای استان و تغییرات اقلیمی، آیندگان نیاز بیشتری به این میراث خواهند داشت.