خبر یزد

آخرين مطالب

6 کاروانسرای یزد جهانی شدند اجتماعي

6 کاروانسرای یزد جهانی شدند
  بزرگنمايي:

خبر یزد - خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها- سمیه گلابگیریان: 6 کاروانسرای استان یزد به نام‌های سنگی انجیره اردکان، زین الدین مهریز، شاه عباسی میبد، خرانق، آجری انجیره اردکان و رشتی عقدا به تازگی در فهرست 54 کاروانسرای کشور در فهرست آثار جهانی به ثبت رسید.
4 کاروانسرای ثبت شده در شهرستان اردکان، یکی در شهرستان میبد و دیگری در شهرستان مهریز قرار دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.
کاروانسراها بین شهری یکی از انواع کاروانسراهای موجود در معماری شهر کویری یزد هستند که مسافران در طی مسافت یک شهر به شهر دیگر، زمانی را برای رفع خستگی و استراحت در آن سپری می‌کردند.
این بناهای تاریخی به عنوان میراث پرافتخار و گران بهای شهر تاریخی یزد مطرح هستند و برخی از آنها نظیر کاروانسرای شاه عباسی میبد و کاروانسرای مشیر با تغییر کاربری، رونق و زندگی دوباره‌ای یافته‌اند.
این سازه‌های معماری به عنوان حلقه گمشده معماری ایرانی هستند که در گذشته بیشتر با کاربری تجاری بنا شده و با توجه به موقعیت بازرگانی و تجاری یزد، در این دیار رشد و رونق خاصی داشته‌اند.
کاروانسرای آجری انجیره اردکان، کاروانسرایی بین شهری، متعلق به دوران قاجار است که در بیابان انجیره، در مجاور راه قدیمی یزد به ساغند و طبس، در فاصله تقریبی 500 متر از کاروانسرای سنگی انجیره قرار گرفته است.
کاروانسرای آجری انجیره که با شماره 32812 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، به صورت چهار ایوانه اجرا شده است و در چهار طرف آن برج‌هایی با تزئینات آجری به چشم می‌خورد.
مجموعه کاروانسرای انجیره شامل برج، قنات، راهروهای موازی در دو طرف کاروانسرا، آب انبار و … است، این بنای آجری از لحاظ معماری دارای پلان چهار ضلعی منظم بوده که عمده مصالح به کار رفته در آن آجر است.
کاروانسرای سنگی انجیره اردکان قدیمی ترین کاروانسرای یزد مربوط به دوره ایلخانی است. این بنا که در ساخت آن از سنگ و در بعضی قسمت‌های آن از آجر استفاده شده دارای پلان هشت ضلعی نامنظم است.
این بنا در بیابان انجیره در مجاور راه قدیمی یزد به ساغند و طبس در فاصله تقریبی 500 متر از کاروانسرای آجری انجیره قرار گرفته است و به شماره ثبتی 2449 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
کاروانسرا رشتی عقدا در شهرستان اردکان به همت حاج ابوالقاسم رشتی از تجار مشهور زمان خود در ابتدای روستای عقدا در دوره قاجاریه و در سال 1255 بنا شده است و از کاروانسراهای خوش نقشه و به سبک کاروانسراهای شاه عباسی است.
این کاروانسرا که در ورودی شهر قرار دارد، از آجر و با دو بادگیر زیبا و دو طبقه ساخته شده و معماری بنا به صورت مربع شکل است. در هر ضلع آن هفت صفه یا غرفه‌ها قرار دارند. صفه میانی شاه نشین و بزرگ‌تر از بقیه است‌.
کاروانسرای رشتی در سال 1378 با شماره 2298 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاروانسرای خرانق، یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری و تاریخی روستای خرانق یزد با معماری اصیل ایرانی است. بنای کاروانسرای شاهزاده خرانق، به دستور «شاهزاده ولی میرزا فرزند فتحعلی شاه قاجار» و از آجر ساخته شده است.
این کاروانسرای تاریخی، یادگار دوره قاجار است و در داخل روستای خرانق قرار دارد. این اثر زیبا در سال 1377 ه. ش با شماره 2238 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
برای ورود به کاروانسرای آجری خرانق، ابتدا باید از یک هشتی خاطره‌انگیز گذشت؛ اتاقکی که در دو طرف آن، 2 ایوان بزرگ شاهانه به همراه پله‌هایی پیچ‌درپیچ به‌سوی پشت‌بام، قرار گرفته است.
با ورود به حیاط این کاروانسرا، تعدادی اتاقک گنبدی و نوک‌تیز دیگر نیز دیده می‌شود که در سالیانی نه‌چندان دور، میزبان مسافران خسته و تنها بوده تا گرد سفر را از روی دوششان بزدایند و برای دیدار امام بزرگوارشان رضا (ع) سفر را ادامه دهند.
کاروانسرای قدیمی شاه عباسی میبد در دوره قاجار ساخته شده و به سبک صفوی وفادار مانده و به همین دلیل هم به نام شاه عباسی مشهور شده است. به‌نظر می‌رسد این بنا در محل کاروانسرای قدیمی‌تری شکل گرفته باشد.
این بنا حیاط بزرگ مرکزی، ایوان، هشتی ورودی، حوض‌خانه، مهتابی، هشتی و تعداد زیادی حجره دارد. هم‌چنین چاپارخانه، یخچال سنتی و آب انبار در آن دیده می‌شود. این مشخصات نشان می‌دهند که این‌جا تنها محل استراحت کاروان‌ها نبوده، بلکه در زمان خود از بهترین مجموعه‌های راهداری در کشور به شمار می‌رفته است.
کاروانسرای شاه عباسی میبد، ساختاری چهارگوش دارد، آجری است و به سبک چهار ایوانی ساخته شده است. در حیاط آن 24 حجره می‌بینید، اما با در نظر گرفتن اتاق‌های داخلی، درمجموع 100 حجره در آن طراحی شده است.
در مرکز حیاط، حوض هشت‌گوشه‌ای دیده می‌شود که آب قنات در آن جاری است. چاپارخانه نیز در کنار کاروانسرا قرار دارد.
روی کتیبه ورودی آب انبار تاریخ 1070 نوشته شده که احتمالاً به سال ساخت کاروانسرا اشاره می‌کند. در نوشته‌های مختلف، چند نام برای بانی کاروانسرا دیده می‌شود.
یکی از احتمال‌ها این است که محمد ولی میرزا بانی کاروانسرای میبد باشد. او فرزند فتحعلی شاه و حاکم یزد بوده است. محمد ولی میرزا کاروانسراهای دیگری هم در این ناحیه ساخته است.
این کاروانسرا که سال 1357 ثبت ملی شد، هم‌اکنون مرمت شده و امکان بازدید از آن وجود دارد.
در دل استان کویری یزد کاروانسرایی منحصر به فرد به عنوان تنها کاروانسرای مدور دنیا به نام «زین الدین» با قدمتی بیش از 400 سال وجود دارد. شاه عباس صفوی 999 کاروانسرا را در ایران بنا نهاد و کاروانسرای زین‌الدین یکی از آن‌هاست که به مناسبت دیدار شاه عباس با زین‌الدین گنجعلی خان، حاکم کرمان در قرن 10 قمری ساخته شده است.
این کاروانسرا از شاهکارهای معماری دوران صفویه بوده و تنها بنای مدور ایرانی‌ست که در مسیر جاده ابریشم که در بخش مرکزی مهریز و در فاصله 70 کیلومتری شهر یزد قرار دارد.
این بنا در گذشته محلی برای استقرار تفنگچیان و نگهبانان بوده و امروزه با حفظ همان اصالت و محیط تاریخی خود، به اقامتگاهی برای گردشگران تبدیل شده است.
کاروانسرای زین‌الدین در تاریخ 28 مرداد 1351 با شمارهٔ ثبت 926 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و از طرف یونسکو نیز جایزه یکی از برترین هتل‌ها و برترین مرمت‌ها را از آن خود کرده است.
از دیگر نکات جالب در معماری مجموعه پلان دایره‌ای آن است؛ این کاروانسرا از خارج به شکل دایره دیده می‌شود در حالی که از داخل دوازده ضلعی است.
بنای فوق پنج برج نیم‌دایره دارد که به دیواره هشت‌متری آن پیوسته‌اند. پس از سردر نسبتاً پهن ضلع جنوبی، هشتی و سپس صحن دوازده ضلعی قرار دارد. در اطراف صحن، رواق‌های سکوداری وجود دارد و در انتهای هر رواق اتاق‌هایی مشابه به چشم می‌خورد؛ این سکوها امروزه مزین به پرده‌های ترمه، فرش دست بافت، گلیم، پشتی‌هایی دورتادور و دیگر تزئینات شده است تا آرامش را برای گردشگران و مسافران کویر به ارمغان بیاورد.
در طرفین هشتی ورودی و پشت اتاق‌ها، راهروهای وسیع و طولانی قرار دارد که اصطبل چهارپایان بود. فضای ضلع شمالی بنا، اتاق‌های شاه‌نشین با سقفی بلند با کاربندی‌ست که امروزه بخشی از آن سالن غذاخوری و بخش دیگر با فرش‌های دست‌بافت و پشتی‌های زیبا برای نشستن و استراحت به کار می‌رود.
این مجموعه 2 حیاط شامل حیاط اصلی سر باز و دیگری سر پوشیده دارد. داخل حیاط صفه‌ای چند ضلعی و بزرگ قرار دارد که به نوعی می‌توان گفت جای حوض را پرکرده و اطراف آن را باغچه‌ای زیبا با گل‌ها و گیاهان رنگارنگ و سرسبز در برگرفته است.
در دو طرف کاروانسرا پله‌هایی وجود دارد که به پشت‌بام کاروانسرا راه دارد.غروب آفتاب در پشت‌بام این کاروانسرا دیدنی است. تغییر رنگ کوه‌ها به آبی، تاریک شدن آرام آسمان وسیع کویر و نمایان شدن درخشش ستاره‌ها، تجربه‌ای بی‌نظیر را از سفر به یزد برایتان به ارمغان می‌آورد. همچنین در ساخت این عمارت از اعداد 5 و 12 که برای مسلمان مقدس به شمار می‌رود، استفاده شده است.
مصالح بنا از آجر است و درون بنا بیشتر از تزئینات آجر استفاده شده که تابع طرح 12 ضلعی حیاط یا صحن مرکزی آن است. قسمت شاه‌نشین در بدنه و سقف دارای اندود گچ و کاربندی‌ست؛ کنگره‌ها و تیراندازهای لبه بام، ترکیب انحنای برج و دیواره‌ها و نمای تمام آجر آن، چهره خاصی به این کاروانسرا بخشیده است.
کد خبر 5894837

لینک کوتاه:
https://www.khabareyazd.ir/Fa/News/619653/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

دانشمندان تمامی ماده گمشده جهان را پیدا کردند

اعلام لیست 14 نفره تیم ملی وزنه‌برداری ایران

دنیامالی: در جشن قهرمانی تراکتور شرکت نمی‌کنم

گفت و گو با علی یزدانی قهرمان تورجهانی تنیس خلیج فارس

چهارمین برد ساحلی‌بازان هندبال ایران در مسابقات قهرمانی آسیا

اهدای جوایز علی یزدانی توسط دنیامالی، وزیر ورزش

چهارمین شکست متوالی شاگردان آنچلوتی؛ رئال مادرید حریف بارسلونای فلیک نمی‌شود

قیمت لاستیک در بازار تایر امروز، 21 اردیبهشت 1404

توضیح محیط‌زیست تفت درباره مشاهده بزهای وحشی در شهر

چگونه چربی کبد را کاهش دهیم

معصومی: مسببان شکست پسرم را نمی‌بخشم

مرد است و قولش؛ آرتتا برای لیورپول تونل افتخار زد +عکس

جانشین تاج در جشن تراکتور اعلام شد

طرح مهارت‌آموزی و ارتقای اشتغال‌پذیری جوانان در کرمان اجرا می‌شود

واکنش دنیامالی به حضور در جشن قهرمانی تراکتور

حضور نیافتن وزیر ورزش در جشن قهرمانی تراکتور / مشهد میزبان بازی ایران و کره شمالی

بایواتانول در مسیر ورود به جایگاه‌های بنزین؛ سوخت سبز می‌شود

سیر تاریخی تورم؛ از ثبات تا بحران و فشار بی‌سابقه بر رفاه ایرانیان

مهاجرت طراحان و مرمت‌کاران فرش؛ ترکیه و پاکستان مقصد اصلی مهاجرت این صنعت است

دلیل افزایش استقبال سرمایه‌گذاران از طلای بورسی چیست؟

نرخ تورم ماهانه بانک مرکزی برای فروردین ماه اعلام شد

ترمز رشد اقتصادی کشیده شد؛ زنگ خطر برای اقتصاد ایران

همه نهادها مشمول اعمال فوق‌العاده خاص حقوق شدند

وقتی اتلاف برق معادل 408 میلیون بشکه نفت دیده نمی‌شود اما کولر مردم را مقصر می‌دانند

بازگشت مرسدس بنز به ایران؛ چهار سواری محبوب در یک قدمی بازار

پیکر مطهر شهید ناصر جوهر زاده کارمند بنیاد شهید بعد از قریب به 39 سال شناسایی و به آغوش وطن بازگشت

بخشی از خلاء فرهنگی ورزش را با حوزه هنری می‌توان برطرف کرد

جابه‌جایی مسافران بین شهرهای یزد به نرخ پارسال

تاکید آقاجانلو بر اجرای خط انتقال آب خلیج فارس به استان یزد/ تقدیر استاندار از اقدامات توسعه‌ای ایمیدرو

ضدحمله رئال مدافع بارسا را مصدوم کرد!

هت‌تریک امباپه؛ غرور کار دست بارسا داد

تونل افتخار برای لیورپول؛ وعده آرتتا عملی شد

تمرین اختصاصی مدافع پرسپولیس در کمپ تیم ملی

تمرینات مدعی قهرمانی شروع نشده تعطیل شد

جنون خرید در فوتسال؛ اعتبار بانکی عامل اصلی قهرمانی!

توجیه عجیب سرمربی ساحلی درباره حذف تیم ملی!

«درسا ویسی»نایب قهرمان جهان شد، برنامه روز سوم نمایندگان ایران

محل جشن قهرمانی تراکتور اعلام شد

مهدی شیری، بازگشت مرد مطرود به استیج قهرمانی

علی یزدانی قهرمان هفته نخست تور جهانی تنیس شد

محل جشن قهرمانی تراکتور اعلام شد + جزئیات

شورای بسیج ورزشکاران استان همدان تشکیل شد

آیین تودیع و معارفه رئیس اداره ورزش و جوانان شهرستان ملایر برگزار شد

برق شیراز دوباره روشن شد! (عکس)

سکه در مسیر افزایش قیمت؛ دلار 83 هزار تومان شد

امیدی به احیای بانک آینده نیست؛ مجوز گزیر بدهید

معامله 94 کیلوگرم شمش طلا در 21 اردیبهشت ماه

قیمت ارز‌های دیجیتال در 21 اردیبهشت 1404؛ بیت کوین حدوداً 8.5 میلیارد تومان

مرحله دوم سود سهام عدالت چه زمانی واریز می‌شود؟

شوک قیمتی تخم مرغ: از ایران تا سوئیس