خبر یزد - وزیر امور خارجه با بیان اینکه همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هیچ ارتباطی با شروط تروئیکای اروپایی ندارد، گفت: این همکاری در راستای منافع ملی و الزامات بین‌المللی است و مذاکرات جدید متناسب با شرایط پس از جنگ تحمیلی 12 روزه خواهد بود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، وزیر امور خارجه با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری، آخرین تحولات سیاست خارجی کشورمان را تشریح و به پرسش ها در این باره پاسخ داد. متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
سوال: نشست چند هفته پیش استانبول، معاونین شما در وزارت امور خارجه با تروئیکای اروپایی نشستی برگزار کردند و بعد از آن محافل رسانه‌ای و منابع غربی شروطی را از این مذاکرات منتشرکردند که سه کشور اروپایی برای تمدید مکانیسم ماشه شروطی را قائل شدند. از جمله همکاری مجدد و کامل ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی و مذاکرات مستقیم و همه جانبه با آمریکا که مواردی را ذکر کردند.
هسته‌ای، موشکی، منطقه‌ای و اعلام مواد مکان غنی سازی شده، بعد از این خبر شاهد ورود بازرسان آژانس انرژی اتمی به منظور اطلاع از روند تعویض سوخت نیروگاه بوشهر، بعد از آن شما توافقی را امضا کردید با آژانس بین المللی اتمی، طبق این توافق مورد استقبال تروئیکای اروپایی واقع نشد اما دو پرسش مهم با توجه به آن چه مطرح است، اطلاع آژانس بین المللی انرژی اتمی از وضعیت و مواد غنی شده امکان حمله مجدد را فراهم نمی‌کند؟
عراقچی: شما یک تصویر صحنه را خیلی مبسوط ارائه فرمودید، دو تا موضوع باید از هم جدا شود.
یکی گفت‌و‌گو‌ها و مذاکرات ما با سه کشور اروپایی که همواره جریان داشته و این سه کشور هنوز در ظاهر مدعی اند که عضو برجام هستند و در سال‌های گذشته مرتب با اینها مذاکراتی داشتند و اینها ادامه داشته و حتی در طول جنگ 12 روزه اگر خاطراتان باشد سفری را زمینی را از کشور خارج شدم برای شرکت در چند کنفرانس بین المللی از جمله در ژنو با وزرای خارجه سه کشور و خانم کالاس نماینده عالی اتحادیه اروپا آن جا دیداری و صحبت‌هایی را داشتم که بعد از پایان جنگ این صحبت‌ها با آنها ادامه پیدا کرد. در یک زمانی آنها و یکی از اختلافات اصلی آنها با ما یک بحث ساز و کار موسوم به اسنپ بک است که آنها همواره تهدید می‌کردند که از این ساز و کار استفاده خواهند کرد و ما هم نه فقط ما، ما و روسیه و چین معتقد بودیم که اینها چنین حقی ندارند، به علت مکاتباتی که با رئیس شورای امنیت داشتم و وزرای خارجه چین و روسیه هم جداگانه داشتیم و یک نامه مشترک داشتیم و خودش یک دعوای حقوقی و سیاسی است که به نظر ما اینها حق این کار را ندارند. اما در مقطعی شرایطی را گذاشتند که اگر ما محقق شود این ساز و کار را تمدید کنند و مثلا به قول خودشان فرصت دوباره به دیپلماسی داده شود و این شروط مورد قبول ما واقع نشد.
ما اساسا اعتقاد نداریم که اینها چنین حقی دارند، وقتی استفاده از آن را ندارند حق تمدید هم ندارند و هم شروط شان غیر واقعی و غیر عاقلانه بود و براساس منافع ملی ما هم نبود و این دعوا همچنان ادامه دارد و در شورای امنیت، نمایندگی ما به شدت فعال است و در همکاری نزدیک با نمایندگی‌های روسیه و چین قرار دارند و همین طور بعضی کشور‌های دیگر عضو شورای امنیت که در این جهت با ما همراستا هستند و رایزنی بسیار فشرده‌ای الان می‌گذرانیم؛ بنابراین ما به شروط آنها هیچ وقعی نگذاشتیم ولی همکاری ما با آژانس مقوله جداگانه است و ربطی به آن شروط ندارد. حتی قبل از این که آنها چنین شرطی را بخواهند مطرح کنند ما مشورت‌های خودمان را با آژانس آغار کرده بودیم.
درست است که تحولاتی رخ داد و مراکز هسته‌ای ما بمباران شدند ولی به هر حال همکاری با آژانس هم منافعی برای ما دارد و هم این که به عنوان عضو متعهد ان پی تی الزاماتی برای ما وجود دارد تا وقتی در این پیمان قرار داریم باید به یک سری قوانین پایبند باشیم.
سوال: دو مورد از این سه شرط تروئیکای اروپایی در محافلی که مطرح شده و گمانه زنی‌ها به نظر می‌رسد برآورده شده است؟
عراقچی: کدام دو مورد، بحث همکاری، بحث مواد، هیچ تحولی رخ نداده است. اگر اجازه دهید که من توضیح دهم که چه توافقی بین ما و آژانس رخ داده است، عجله نکنید. حتی قبل از این که اروپایی‌ها بخواهند همچین چیزی را مطرح کنند ما رایزنی‌های خودمان را با آژانس شروع کرده بودیم.
حرف ما با آژانس این است که در شرایط جدید، همکاری‌های ما با آژانس به شکل سابق نمی‌تواند داشته باشیم، به دو علت تغییرات میدانی رخ داده و بعضی تاسیسات ما مورد حمله واقع شده و شرایط در میدان عوض شده و قانونی داریم در مجلس که دولت موظف و ملزم به اجرای آن است.
با توجه به قانون مجلس و تغییرات میدانی، مذاکراتی را با آنها شروع کردیم که همکاری‌های ما با آژانس چگونه می‌تواند باشد و قطعا مثل سابق نمی‌تواند باشد و تحت شرایط جدید صورت می‌گیرد.
این مذاکرات منجر شد به این که معاون مدیر کل به تهران آمد و هیئت دیگری از ما به آن جا رفت، مذاکرات در وین ادامه پیدا کرد.
متنی رسیده شد که تقریبا ده بیست درصدش مانده بود که کامل شود و نهایتا منجر شد به این که مذاکرات در محل ثالثی بین من و آقای گروسی ادامه پیدا کند و اگر بشود نهایی شود و این کار انجام شد در قاهره و توافقی که امضا شده بین ما، چارچوب جدیدی برای همکاری تعریف می‌کند.
این چارچوب جدید چند تا مشخصه دارد که مهم است به آن توجه کنیم.و اول این که آژانس قبول کرده حمله به تاسیسات هسته‌ای ما غیر قانونی بوده است.
هم خلاف حقوق بین الملل است و هم خلاف منشور ملل متحد و هم خلاف اساسنامه آژانس است و این اعتراف صورت گرفت.
دوم این که آژانس قبول کرده شرایط جدیدی به وجود آمده که همکاری‌های جدیدی را اقتضا می‌کند و پذیرفته آژانس رسما که شکل همکاری‌ها دیگر مثل سابق نمی‌تواند باشد و باید شکل جدیدی باشد.
سوم این که آژانس قبول کرده قانون مجلس شورای اسلامی برای جمهوری اسلامی الزام آورست و این همکاری جدید باید در آن قالب صورت گیرد.
مورد بعدی این که در این توافق پذیرفته شده و آژانس پذیرفته که طبق قانون مجلس همه چیز از شورای عالی امنیت ملی ایران باید انجام شود و چندین بار هم اسم قانون مجلس و هم اسم شورای عالی امنیت ملی در این توافق آمده و به آنها ارجاع شده که از آن مسیر صورت گیرد.
مورد بعدی اینکه آژانس پذیرفته که بین تاسیساتی که بمباران شده و تاسیساتی که بمباران نشده تفاوت قائل شود و هر کدام شرایط مختص به خود دارد. در مورد تاسیساتی که بمباران نشده قاعده جدید این است که آژانس مورد به مورد از ما درخواست می‌کند برای دسترسی‌های خودش و ما طبق قانون مجلس این درخواست را به شورای عالی امنیت ملی می‌فرستیم و اگر مورد پذیرش واقع شود، دسترسی داده می‌شود.
یک نمونه نیروگاه هسته‌ای بوشهر، یک جا دیگر عرض کردم که همکاری باآژانس منافعی برای ما هم در پی دارد.
یکی از موارد همین جاست، الان وقت تعویض سوخت نیروگاه بوشهر رسیده و طبق قوانین بین المللی و طبق قوانینی که در ساخت این نیروگاه مورد پذیرش ما هم واقع شده است. تعویض سوخت باید با حضور بازرسان آژانس باشد. اگر بازرسان نیایند، این کار امکان ندارد و اپراتور‌های روسی که هم در بوشهر حضور دارند، این کار را موکول به حضور بازرسان آژانس می‌دانند. لذا همان طور که عرض کردم مورد به مورد، این مورد توسط شورای عالی بررسی شد و محوز حضور بازرسان داده شد که این تعویض سوخت انجام شود.
تعویض سوخت کار ساده‌ای نیست ابتدا باید پلمپ‌ها را بشکنند که سوخت از محل، در‌ها باز شود، فنی اش را خیلی بلد نیستم، چند روزی ظاهرا طول می‌کشد که خنک شود امکان خروج وجود داشته باشد و بعد خارج شده و میله‌های سوخت جدید به هر شکلی که است دوباره گذاشته شود و بنابراین حضور بازرسین احتمالا چند روزی ادامه پیدا می‌کند.
ما مثلا مورد دیگر رآکتور هسته‌ای تهران است که رآکتور تحقیقاتی تهران که کارش تولید دارو‌های هسته‌ای است و یکی از نیاز‌های کشور را تامین می‌کند، نیاز‌های بسیار مهم کشور، فکر می‌کنم نزدیک به یک میلیون نفر در ایران محتاج دارو‌هایی هستند که توسط این رآکتور تولید می‌شود.
طبیعتا بازرسی آژانس جزو یکی از مواردی است که باید طبق روتین خودش انجام گیرد که رآکتور بتواند به کار خودش به احسن وجه ادامه دهد، این هم هر موقع وقتش باشد درخواستش ارائه می‌شود.
مورد به مورد اینها می‌رود به شورای عالی تصویب می‌شود، در توافقی که ما کردیم، یک قسمت مربوط می‌شود به تاسیسات بمباران نشده و مورد حمله واقع نشده که طبق قاعده خودش مورد به مورد توسط شورای عالی تصمیم گیری می‌شود.
مورد بعدی تاسیساتی است که مورد حمله واقع شده است. این جا شرایط خیلی پیچیده ترست و آژانس قبول دارد که نگرانی‌های امنیتی که ایران نسبت به این تاسیسات دارد نگرانی به جا و مشروعی است و قبول دارد که این نگرانی‌ها را مورد توجه قرار دهد.
در حال حاضر یک مجموعه اقدامات محیط زیستی و ایمنی باید در این تاسیسات صورت بگیرد و براساس این توافق فعلا هیچ اقدامی نمی‌شود تا ایران این اقدامات لازم را انجام دهد، اقداماتی که مربوط به ایمنی محیط زیست و ایمنی مربوط می‌شود.
بعد از آن است که ایران گزارش خودش را از وضعیت این تاسیسات نه به آژانس بلکه به شورای عالی امنیت ملی ارائه می‌دهد و شورای عالی امنیت ملی همه دغدغه‌های امنیتی را در نظر می‌گیرد و آن جا تصمیم می‌گیرد که این گزارش به چه شکلی انجام شود.
برای راستایی آزمایی این گزارش که بعد از آن بحث دسترسی‌ها و بازرسی‌ها مطرح می‌شود آن موقع یک مذاکرات جداگانه‌ای صورت بگیرد که این به چه شکی دسترسی داده شود و آن جا نتیجه مذاکرات دوباره برود شورای عالی امنیت ملی، مورد به مورد درخواست‌های دسترسی را بررسی می‌کند و تصمیم می‌گیرد. بنابراین همان طور که می‌دانید هیچ بازرسی نه تنها داده نشده بلکه قرارش هم گذاشته نشده تا وقتی آن مراحلی که براساس قانون مجلس شورای اسلامی مشخص شده، مسیر شورای امنیت طی و تصمیم گیری شود و تمام نگرانی‌های امنیتی ایران در این جا مورد ملاحظه قرار خواهد گرفت.
اینها همه در متن آمده و آژانس پذیرفته مسیر همکاری جدید ایران در خصوص اماکن هسته‌ای بمباران شده به این شکل است. بنابراین قانون مجلس در این توافق جدید کاملا رعایت شده است. نگرانی‌های امنیتی ایران مورد توجه واقع شده نه فقط توسط ما. حتی آژانس هم به آن اعتراف کرده و این که شکل همکاری شکل جدیدی خواهد بود مورد پذیرش واقع شده و براساس همه اینها توافق کردیم از الان به بعد چگونه با هم همکاری کنیم و هیچ بازرسی الان در دستور کار نیست.
البته اگر از آقای گروسی سوال کنید ایشان می‌گوید بله بازرسی در این توافق است، ولی است، چگونه است با طی مراحلی که مخصوص خودش است و در آن تمام ملاحظات ایران، مجلس و ملاحظات شورای عالی امنیت ملی مورد توجه قرار می‌گیرد.
نکته آخر هم که بعد از امضای این من در کنفرانس مطبوعاتی که بلافاصله برگزار شد این را گفتم و در مصاحبه‌ای که با خبرنگار صدا و سیما در همان قاهره بود تکرار کردم و همین جا مجددا تاکید می‌کنم که اعتبار این توافق تا وقتی است که هیچ عمل خصمانه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران صورت نگیرد به شمول همان اسنپ بک، یعنی بحث فعال سازی مکانیسم اسنپ بک علی رغم همه دعوا‌هایی که شورای امنیت است نهایتا صورت بگیرد، از نظر ما این توافق دیگر اعتبار ندارد.
سوال: دو پرسش مهم، یکی برمی گردد به نکته‌ای ماقبل از نکته پایانی شما، گزارشی در مورد سایت‌های بمباران شده و وضعیت مواد غنی سازی شده مان باید به آژانس بدهیم؟
عراقچی: اگر گزارش را هم سازمان انرژی اتمی باید تهیه کند، آن چه که از مواد ماست همه زیر آوار‌های مربوط به تاسسات بمباران شده است. این که این مواد قابل دسترسی است یا نیست، یا بعضی‌ها چگونه است، این را سازمان در حال ارزیابی است و ما این ارزیابی خودمان را وقتی نهایی شد، سازمان انرژی اتمی به شورای عالی امنیت ملی ارائه می‌دهد و شورای عالی امنیت ملی با توجه به دغدغه‌های امنیتی ایران تصمیم می‌گیرد چه اقدامی در این مورد صورت گیرد.
سوال: شما اشاره کردید که همین الان از آقای گروسی بپرسید چیز دیگری می‌گوید؟
عراقچی: نه چیز دیگری نمی‌گوید، آن هم درست می‌گوید، می‌گوید بله دسترسی در این جا وجود دارد.
سوال: همین تفسیر‌های متفاوت در این مقطع زمانی یک نکته‌ای شده در فضا و محافل رسانه‌ای و سیاسی، از شما بپرسم علت این دو تفسیر متفاوت چیست و نکته مهم این است که با توجه به این کهخ آژانس بین المللی انرژی اتمی و آقای گروسی مسئول تایید اقدامات جمهوری اسلامی ایران است و این تفسیر‌ها را دارد در آن مقطع زمانی بعدا مشکل ساز نخواهد بود؟
عراقچی: پاسخ سوال اول شما خیلی ساده است. در هر توافقی هر طرف روایت خودش را دارد و سعی می‌کند آن چه که به خودش مربوط می‌شود برجسته‌تر کند و بگوید. آقای گروسی باید بتواند به شورای حکام گزارش دهد که بله من توافقی کردم که مورد رضایت من است و منطبق با قوانین است و دسترسی در آن وجود دارد، بله وجود دارد، از من هم بپرسید بله دسترسی در آن وجود دارد، ولی بعد از طی مراحلی که در این مراحل همه ملاحظات ما در نظر گرفته می‌شود، پس طبیعی است که ایشان روایت خودش را می‌گوید و این روایت با روایت ما ممکن است نحوه بیانش فرق داشته باشد که کدام قسمتش برجسته‌تر شود ولی تفسیر متفاوتی نیست، متن توافق کاملا مشخص است، هیچ تفسیر مختلفی از آن نمی‌شود کرد، متن توافق روشن کرده که اگر دسترسی‌ها به اماکن بمباران شده، من بعد در چه مسیری صورت خواهد گرفت و چگونه انجام خواهد شد و این مسیر همان طور که تشریح کردم مسیری است که تمام ملاحظات مجلس و شورای عالی در آن نظر گرفته می‌شود و تمام نگرانی‌های امنیتی ایران در آن در نظرگرفته شده است.
سوال: مجلس از توافق اخیر باخبرست، کدام بخش ریاست یا کمیسیون امنیت ملی؟
عراقچی: بله حتما، تصمیم در شورای عالی امنیت ملی گرفته شده که رئیس مجلس هم یکی از اعضای این شورا هستند.
سوال: در مورد توافق اخیر بعضی از فعالان مجازی و فعالان سیاسی، چندی پیش پیش نویس توافق نامه‌ای را گفتند از آن اطلاع دارند و آن را منتشر کردند، توافقی که به امضا رسید همان توافق نامه است؟
عراقچی: نه، نمی‌دانم البته آن متنی که دوستان دارند از کجا آوردند، چگونه آوردند، متنی را نشان دادند که ظاهرا یکی از متون اولیه ارائه شده توسط آژانس بین المللی اتمی بوده است، اگر من درست فهمیده باشم از روی متن، من در مجلس هم توضیح دادم در کمیسیون که طبیعی است در ابتدای هر مذاکره‌ای دو طرف متون خودشان که متون حداکثری است و حداکثر خواسته در آن است ارائه می‌دهند و در طول مذاکره این هی چکش می‌خورد و چکش می‌خورد و متن‌ها به هم نزدیک می‌شود و هر کسی سعی می‌کند منافع خودش را تامین کند.
معمولا متن اول با متن آخر تفاوت بسیار زیادی دارد، اگر متنی که دوستان دارند احتمالا همان متون اولیه آژانس بین المللی اتمی باشد اصلا ملاک نیست با متنی که الان نهایی شده است زمین تا آسمان فرق دارد و تعجب می‌کنم که دوستان آن متن را از کجا آوردند، اگر واقعا دسترسی به متون دارند، متن آخر هم بروند پیدا کنند و خودشان مقایسه کنند و در مجلس هم عرض کردم که خود این محل سوال است که چگونه این متون پخش می‌شود و هر کسی هر ادعایی می‌کند، آن چه که من می‌توانم به ضرس قاطع عرض کنم، متن نهایی همین است که خدمت شما عرض کردم و تمام دغدغه‌ها و نکات مورد نظر ما در آن رعایت شده است و تمام آن نکاتی که مورد نظر مجلس بوده و مسیری که مجلس برای همکاری ما با آژانس مشخص کرده در آن رعایت شده است.
سوال: یکی دو سوال قبل‌تر که اشاره کرده که موارد غنی شده سایت‌ها و مکان‌های بمباران شده دسترسی به آن پیدا کنیم و سازمان انرژی اتمی گزارش تهیه کند و به رویت شورای عالی امنیت ملی برسد، مکان مواد غنی سازی شده باید به اطلاع آژانس بین المللی اتمی برسانیم؟
عراقچی: این برای الان نیست، هر موقع گزارش ما حاضر شد شورای عالی امنیت ملی تصمیم می‌گیرد چکار کند، این درخواست مجلس است که بعد از این درخواست‌های طبق تصمیمات شورای امنیت ملی خواهد بود، طبق قوانین بین المللی مواد غنی شده باید زیر نظر آژانس باشد که آژانس قبول کرده در ایران شرایط متفاوت شده و نوع همکاری در ایران متفاوت است، این که گزارش نهایی خودمان در مورد مواد را چگونه به اطلاع آژانس برسانیم در زمان خودش که به این زودی‌ها هم نیست، توسط شورای عالی تصمیم گیری می‌شود.
سوال: سابقه همکاری با آژانس بین المللی اتمی، همیشه جمهوری اسلامی ایران همکاری‌ها را براساس حسن نیت انجام داده و شما هم در مصاحبه‌های تان تاکید کردید روی حسن نیت اقدامات جمهوری اسلامی ایران، اما از آن طرف هر بار که بازدیدی داشتند، ورودی داشتند که قرار بود گزارشی تهیه شود یا تاییدیه‌ای انجام شود برای اقدامات جمهوری اسلامی ایران که براساس چارچوب کاملا صلح آمیزست. گزارش‌های کاملا معنا شده‌ای منتشر شد، چه تدبیری شد در توافق اخیر برای این که جلوگیری شود و چه تضمینی وجود دارد که آژانس بین المللی اتمی و شخص آقای گروسی که تجربه انتشار گزارش‌ها بعد از خروج شان از جمهوری اسلامی داشتیم اتفاق نیافتد؟
عراقچی: با آژانس مسیر پرچالشی طی کردیم در سال‌های گذشته و تجربیات زیادی از نحوه کار با آژانس و با بازرسین آژانس داریم و همین تجربیات منجر شده است به این توافقی که الان امضا کردیم و من بعد همان طور که مجلس تشخیص داده همه چیز از مسیر شورای عالی می‌گذرد و سازمان انرژی اتمی طبق گذشته هر چه آژانس بخواهد در اختیارش قرار دهد، هر موردی که آژانس بخواهد در این توافق آمده است، مورد به مورد باید برود در شورای عالی بررسی شود و تمام دغدغه‌های امنیتی مورد ملاحظه قرار گیرد و براساس آنها تصمیم گیری شود.
این توافق جدیدی که بین ما و آژانس بین المللی اتمی تعریف شده است، این عصاره همه تجربیات گذشته است و عصاره تجربیاتی است که در جنگ اخیر پیدا کردیم و نظم جدیدی به کار ما و کار آژانس بین المللی اتمی می‌دهد که امیدواریم که دیگر تجربیات تلخ گذشته تکرار نشود.
سوال: برگردیم سراغ تروئیکای اروپایی که اشاره شما که هنوز چالش و چکش کاری‌ها با سه کشور اروپایی همچنان ادامه دارد، در مصاحبه‌های مختلف در صورت اقدام خصمانه علیه جمهوری اسلامی ایران از جمله اسنپ بک جمهوری اسلامی ایران اقدام متقابل انجام خواهد داد، این اقدام متقابل را برای ما بگویید؟
عراقچی: این که اگر اسنپ بک صورت بگیرد، ما واکنشی خواهیم داشت قطعی است.
این واکنش چگونه خواهد بود، در شورای امنیت ملی تصمیم گیری می‌شود، چون این موضوع یکی از موضوعات کلیدی سیاست خارجی ماست، از موضوعاتی است که به طورمشخص در حیطه صلاحیت شورای عالی امنیت ملی قرار می‌گیرد که همان طور که شورای عالی در مورد جنگ و صلح تصمیم می‌گیرد با طی مراحل ابلاغ مصوباتش، طبیعی است در این خصوص که موضوع کلیدی و بسیار مهم است شورای عالی تصمیم خواهد گرفت، ایده‌هایی مطرح شده که من نمی‌خواهم آن ایده‌ها را مطرح کنم.
خروج از ان پی تی یکی از گزینه هاست، ولی گزینه‌های ما محدود به خروج از ان پی تی نیست، باید دید چه گزینه‌ای مصالح عالیه ما را تامین می‌کند، طبیعی است که مصالح سیاست خارجی که یک سری مسائل ثابت نیستند، به طور مرتب در حال تحول هستند و تصمیمات در زمان خودش باید صورت گیرد.
من در جریان هستم، در جلسات شورای عالی هم حضور دارم، گزینه‌های مختلفی توسط اعضا مطرح و بحث شده و نهایتا اگر این کار صورت بگیرد طبیعی است که شورای عالی یکی از این گزینه‌ها را انتخاب خواهد کرد.
****************************
******************************
سوال: راجع به این سه کشور اروپایی است، اما اگر جمهوری اسلامی ایران به تعهداتش در توافق با آژانس بین المللی اتمی عمل کرد چه خواسته‌ای از این سه کشور اروپایی دارد، تمدید اسنپ بک به مدت چند ماه یا پایان آن؟
عراقچی: ما خواسته‌ای از آنها نداریم، به خواسته آنها برای تمدید هم پاسخی که دادیم کاملا روشن بوده است، حرف ما با سه کشور این است، که آنها با فعال کردن مکانیسم اسنپ بک که اگر نهایتا موفق باشند، احتمالش است که شورای امنیت که نهاد سیاسی است، تصمیم گیری‌ها براساس حقوق و عدالت و اینها صورت نمی‌گیرد، براساس انگیزه‌های سیاسی صورت می‌گیرد، حرف ما با اروپایی‌ها این است که اگر نهایتا موفق به این کار شوند، گرهی از این مشکل باز نمی‌کند، همان طوری که آمریکایی‌ها و رژیم صهیونیستی با حمله تاسیسات هسته‌ای ما موفق نشدند این مشکل را حل کنند.
ما همیشه گفته بودیم که گزینه نظامی، گزینه‌ای نیست که این مشکل را حل کند و موضوع هسته‌ای ایران را به راه حل برسانند، آمدند در عمل هم این کار را انجام دادند و الان فهمیدند که چیزی تغییر نکرده است، من بار‌ها گفتم تاسیسات هسته‌ای تخریب شده است، ساختمان‌ها دوباره ساخته شده و تجهیزات جایگزین می‌شود، چیزی که قابل از بین بردن نیست، علم و تکنولوژی است که وجود دارد و شاهد بودیم که حتی بعد از جنگ تقاضای آنها برای بازگشت به میز مذاکره و پیدا کردن یک راه حل ادامه پیدا کرده است.
به اروپایی‌ها می‌گوییم آنها هم اگر اسنپ بک را انجام دهند هیچ کمکی به حل این مشکل نمی‌کنند بلکه سخت‌تر و پیچیده ترش می‌کنند، همان طور که گزینه نظامی مسئله را سخت‌تر و پیچیده‌تر کرده است که آنها هم اگر اسنپ‌بک را انجام دهند، هیچ کمکی به حل این مشکل نمی‌کنند، بلکه آن را سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌کنند، همان‌طور که گزینه نظامی الان حل مسأله را پیچیده‌تر و سخت‌تر کرده است. در پرانتز بگویم، یک جایی همین نکته را گفته بودم، بعد یکی برداشت کرده بود از صحبت‌های من که عراقچی گفته که اسنپ‌بک مثل حمله نظامی است، نه منظور من این بود و الان هم هست؛ همان‌طور که حمله نظامی حل موضوع هسته‌ای را سخت‌تر و پیچیده‌تر کرد، اسنپ‌بک هم همین است، موضوع را حل نمی‌کند بلکه سخت‌تر می‌کند. اروپایی‌ها اگر می‌خواهند این گزینه را انتخاب کنند، انتخاب آنهاست، ولی هم موضوع حل نمی‌شود و هم این که آنها آخرین ابزار خود را در موضوع هسته‌ای از دست می‌دهند. دیگر بعد از اسنپ‌بک چه چیزی برای اروپایی‌ها باقی می‌ماند؟ به طور کامل از موضوع مذاکره هسته‌ای ایران حذف خواهند شد، بنابراین اقدام به اسنپ‌بک و فعال کردن این ساز و کار اشتباه بزرگی است، ممکن است نهایتاً انجام دهند ولی به هیچ نتیجه‌ای نخواهند رسید. این را هم تأکید کنم من نمی‌گویم اسنپ‌بک چیز خوبی است برای ما مثلاً ضرری ندارد، چرا آسیب‌ها و خساراتی دارد، نه آن قدر که آن را بزرگ کردند و فضای روانی بیش از اندازه برای آن درست کردند، ولی اصلاً چیز خوبی نیست و آسیب‌هایی برای ما دارد که باید حتماً از آن جلوگیری کنیم، ولی به هر حال اروپا با این اقدام به هیچ نتیجه‌ای نمی‌رسد.
سؤال: اگر تمدید کند و دوباره شروط و امتیازات جدیدی را مطرح کند چه خواهید کرد؟
عراقچی: دوباره با آنها مقابله می‌کنیم، دیپلماسی امر سیال است؛ جریان دارد، نباید از مذاکره ترسید که اگر ما الان فرض کنید که مذاکره کردیم چه خواهد شد؟ نه اگر ترفند جدیدی بزنند یا حیله جدیدی به کار گیرند، با آن هم مقابله می‌کنیم و اگر نهایتاً تمدید شود، یک شش ماه دیگری برای دیپلماسی وجود خواهد داشت. من نمی‌گویم چیز خوبی است الزاماً ولی به هر حال یک فرصت است، ممکن است فشار‌ها را زیاد کنند، بله، ما هم با فشار‌ها مقابله می‌کنیم، مگر کم فشار بر ما آوردند، با همه آنها مقابله می‌کنیم، در مقابل آن ایستادگی کردیم، باز هم خواهیم کرد.
سؤال: در توافق اخیر ما با آژانس، اولین تعهد و اقدام ما چیست؟ اولین اقدام و تعهد آژانس چیست؟
عراقچی: این یک امر و چارچوب همکاری است، یک جدول اعمالی است که هر کسی چه کاری انجام دهد، تعیین کرده که از این به بعد همکاری‌ها چه شکلی است.
سؤال: یعنی مشخص شده در قالب این تأکید شما که همکاری‌ها در قالب و شکل جدید، ما باید برای اولین اقدام چه کاری انجام دهیم، آنها باید چه تعهداتی انجام دهند؟
عراقچی: عرض کردم اصلاً بحث اول و دوم نیست، این تعیین می‌کند که از این به بعد همکاری‌ها چه شکلی است؟ آژانس از تأسیسات مورد حمله واقع نشده چگونه می‌تواند بازرسی کند؟ عرض کردم باید مورد به مورد درخواست خود را ارائه دهد، بررسی می‌شود و ما جواب می‌دهیم؛ بنابراین هر موقع درخواستی را مثلاً برای راکتور تحقیقاتی تهران یا مجدداً بوشهر ارائه دهد، می‌رود شورای عالی بررسی و جواب داده می‌شود. در مورد تأسیسات بمباران شده هم مسیری که عرض کردم طی خواهد شد. جدول عملیاتی نیست که بگوییم چه کسی اول چه کاری انجام می‌دهد. از این به بعد معلوم است که هر همکاری که بخواهد صورت بگیرد به چه شکلی است.
سؤال: بعد از این که آقای لاریجانی منصوب شدند به دبیری شورای عالی امنیت ملی، برخی خبر‌ها اشاره کرد بر این که مسئولیت پرونده هسته‌ای ایران به آقای لاریجانی و شورای عالی امنیت ملی سپرده شده، شما این اخبار را تأیید می‌کنید؟
عراقچی: مسئولیت پرونده هسته‌ای ایران همیشه با شورای عالی بوده؛ یعنی تصمیم‌گیری در شورای عالی امنیت ملی صورت می‌گرفته، اجرا با وزارت امورخارجه بوده، در مقطعی در گذشته اجرای آن با خود شورای عالی بوده که از زمان دولت آقای روحانی جدا شد، یعنی شورا تصمیم‌گیری می‌کند، وزارت خارجه اجرا می‌کند، یا سازمان انرژی اتمی هم قسمت مربوط به خود را اجرا می‌کند. الان هم همچنان به همان شکل است؛ در شورای عالی تصمیم‌گیری می‌شود و وزارت امورخارجه اجرا می‌کند. در دوره‌ای این وظیفه در داخل شورای عالی امنیت ملی به آقای شمخانی محول شده بود که الان آقای لاریجانی هدایت می‌کنند، ما هم مانند گذشته تصمیمی که در شورا اجرا می‌شود را سهم خودمان را اجرا می‌کنیم و سازمان انرژی اتمی هم سهم خود را اجرا می‌کند.
سؤال: اسفند ماه بود که در وزارت امورخارجه یک پرونده در مورد یک ایرانی در فرانسه باز شد، مهدیه اسفندیاری، آخرین وضعیت آن چطور است؟ دولت فرانسه چه پاسخ شفافی به جمهوری اسلامی ایران داده و نکته مهمتر؛ ما از چه ابزار‌ها و اقدامات جدی‌تری برای آزادی او استفاده خواهیم کرد؟
عراقچی: در این خصوص فعالیت‌های بسیار زیادی انجام دادیم و می‌توانم الان بگویم به نقطه‌ای رسیدیم که تبادل ایشان با زندانیان فرانسه در ایران الان به مراحل نهایی خود نزدیک شده و امیدوارم به زودی خبر خوشی را داشته باشیم.
سؤال: کی؟ اگر بخواهیم زمان حدودی داشته باشیم؟
عراقچی: ترتیبات اجرایی دارد که باید انجام شود، این فقط دست وزارت امورخارجه نیست، چون هم قوه قضائیه و نهاد‌های امنیتی هم در آن درگیر هستند، هماهنگی‌ها که انجام شود، ترتیبات اجرایی هم با دولت برای آن تعریف می‌شود، من امیدوارم این در روز‌های آینده انجام شود.
سؤال: حمله رژیم صهیونیستی به قطر با چراغ سبز آمریکا حال و هوای کشور‌های متحد این دو در منطقه ما و تأثیری که بر روی آن خواهد گذاشت؟
عراقچی: من دیروز در تونس کنفرانس مطبوعاتی داشتم، آن‌جا هم همین را گفتم؛ گفتم آقای نتانیاهو خیلی جنایات زیادی انجام داده و واقعاً هیچ جنایتی نبوده که انجام نشود، ولی یک کار مثبت هم انجام داده و آن کار مثبت این بود که چهره واقعی اسرائیل را به منطقه نشان داد و به همه کشور‌ها ثابت کرد، به ما که ثابت شده بود و هر چه می‌گفتیم خیل از کشور‌ها چه بسا اهمیت آن را درک نمی‌کردند، حتی برای سالیان طولانی تلاش کرده بودند خود رژیم صهیونیستی، غربی‌ها و رسانه‌های غربی که ایران را به عنوان تهدید برای منطقه جایگزین رژیم صهیونیستی کنند و در حال حاضر همه اینها به هم ریخت و برای نه فقط مردم منطقه، برای دولت‌های منطقه حتی آنهایی که متحد آمریکا بودند و ارتباط نزدیکی با آمریکا داشتند، حتی آنهایی که عادی‌سازی کرده بودند با رژیم صهیونیستی، الان روشن شده که تهدید اصلی و واقعی منطقه؛ رژیم صهیونیستی است که هیچ حد و مرزی برای خود قائل نیست. این طور نیست که فقط مثلاً با نیرو‌های مقاومت و ایران بخواهد درگیر باشد، کلاً به دنبال تسلط بر منطقه است و برای اهداف خود هیچ حد و مرز و خط و قرمزی قائل نیست. واقعاً هیچ خط قرمزی نبوده که رژیم صهیونیستی در غزه یا لبنان یا سوریه از آن عبور نکرده باشد، شاید آخرین خط قرمز حمله به تأسیسات هسته‌ای بود که آن هم در ایران انجام دادند، ولی متأسفانه از مصونیتی توسط آمریکا و کشور‌های اروپا برخوردار است که به جنایات خود ادامه می‌دهد. الان منطقه کاملاً روشن شده، کشور‌ها و دولت‌های منطقه که پیش از این سخت بود برای آنها باور چنین حقیقتی که تهدید اصلی آنها؛ رژیم صهیونیستی است و فکر می‌کردند که با بعضی از اقداماتی که انجام دادند و روابطی که با آمریکا برقرار کردند، بعضی از آنها با روابطی که با رژیم صهیونیستی برقرار کردند، می‌توانند در امان باشند، این ثابت شده که این طور نیست و بحث فقط حمله به قطر نیست، قبل از آن، نتانیاهو حرف از اسرائیل بزرگ زد که شاید نصفی از عربستان، بخشی از مصر، شاید تمام اردن، بخشی از عراق؛ یعنی نگاه رژیم صهیونیستی این شکلی است و منطقه را وحشت زده کرده الان، همه را؛ هم دولت‌ها و هم مردم را و این تحول بسیار بزرگی است که صورت گرفته و به نظرم یکی از نتایج مقاومت ایران در مقابل رژیم صهیونیستی بود و این که چهره واقعی این رژیم برای کشور‌ها و دولت‌هایی که نمی‌خواستند باور کنند، الان به طور کامل روشن شده است.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
سؤال: الان که صحبت می‌کنیم از جنایات رژیم صهیونیستی چه در منطقه چه در عرصه بین‌الملل و مصادیق آن را می‌گوییم مخصوصاً این روز‌ها در غزه و این نسل‌کشی و تصاویر بسیار دلخراشی که می‌بینیم؛ از کودک‌کشی‌ها، کشتار زنان و غیرنظامیان، بمباران و هدف قرار دادن مناطق مسکونی در غزه طی طرح‌های مختلف‌شان، بپردازیم به تأکید مقام معظم رهبری مبنی بر یکی از خطوط دیپلماسی ما و آن؛ قطع روابط سیاسی و بازرگانی کشور‌ها با این رژیم، ما در قالب ابتکار عمل؛ کشور‌های اسلامی، سفر‌های دوره‌ای و مباحث مختلف، چه کردیم، چه باید کنیم و باید روی چه چشم‌انداز مثبتی کار کنیم؟
عراقچی: این نکته‌ای است که احتیاج به حرکت دسته‌جمعی توسط کشور‌های اسلامی و به طور خاص کشور‌های منطقه است، ما این را سال‌ها می‌گفتیم و الان زمینه پذیرش آن بیشتر شده است. الان در جلسات مکرری که در سازمان همکاری اسلامی جهادی برگزار می‌شود یا سفر‌هایی که دارم و مصاحبه‌های مطبوعاتی، مرتب تکرار می‌کنم که مردم غزه به قطعنامه‌های ما احتیاج ندارند، به غذا، آب، دارو و از آن مهمتر به حق تعیین سرنوشت خود، سرزمین و حقوق‌شان احتیاج دارند و این از طریق قطعنامه و سخنرانی‌های حتی آتشین برآورده نمی‌شود. خوب است، اجلاس باید برگزار شود، قطعنامه باید صادر شود، صدای واحد کشور‌های اسلامی باید بیان شود، ولی جای عمل را نمی‌گیرد. پیشنهاد‌هایی که ما در آخرین اجلاس وزرای خارجه کشور‌های اسلامی در جده که اتفاقاً به درخواست ایران هم تشکیل شد، برای رسیدگی به امور غزه، آن‌جا به صراحت مطرح کردیم که قطع رابطه با رژیم صهیونیستی توسط کشور‌هایی که هنوز این رابطه را دارند، قطع روابط تجاری و از آن مهمتر؛ تهدید کشور‌های غربی که با رژیم صهیونیستی همکاری نزدیک دارند به قطع روابط و همکاری‌های اقتصادی، اعمال تحریم‌ها و مجازات‌های اقتصادی بر خود رژیم و کشور‌های حمایت‌کننده از رژیم؛ یک سری اقدامات عملی است که باید صورت بگیرد. به نظرم الان بیشتر جا می‌افتد؛ یعنی با توجه به افزایش جنایات رژیم صهیونیستی و افزایش دامنه حملات و سلطه‌طلبی آن به کل منطقه، الان این حرف‌ها کاملاً جا می‌افتد که فقط صرف بیانیه‌ها کافی نیست. روز یکشنبه و دوشنبه در اجلاس فوق‌العاده سران کشور‌های عربی و اسلامی؛ یعنی اتحادیه عرب و همکاری اسلامی به درخواست قطر در دوحه برگزار می‌شود، اجلاس اضطراری برای حمایت از دولت قطر و اعلام همبستگی و محکوم کردن عمل رژیم صهیونیستی، ما مجدداً این بحث را در آن جا هم در سخنرانی رئیس جمهور، هم در صحبت‌های من که در اجلاس وزرا خواهیم داشت؛ این بحث را جدی‌تر مطرح می‌کنیم که واقعاً وقت عمل فرا رسیده و حرف زدن دیگر کفایت نمی‌کند.
سؤال: در حال حاضر آمریکا در حال فشار آوردن به کشور‌های منطقه است، مثلاً لبنان برای خلع‌سلاح حزب‌الله. برویم سراغ اقدام دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران برای جلوگیری از این ماجرا، آیا اقدامی در نظر دارد و در حال اجراست و قرار است اجرا کند؟
عراقچی: بحث سلاح حزب‌الله؛ بحث داخلی لبنان است و باید توسط خود لبنانی‌ها تصمیم‌گیری شود و البته حزب‌الله هم یک بخش مهم و تفکیک‌ناپذیر از ساختار سیاسی لبنان است. حزب‌الله پیشنهاد کرده که گفت‌و‌گو‌های ملی برای تدوین استراتژی دفاعی لبنان بین همه اقوام، طوایف و همه گروه‌ها صورت گیرد و جمع‌بندی شود که نحوه دفاع از لبنان چگونه خواهد بود؟ طبیعی است که این تصمیمی است که خودشان باید برسند و تصمیمی است که نهایتاً حزب‌الله باید بگیرد، البته ما همیشه از حزب‌الله حمایت کردیم و مواضع خود را در حمایت از حزب‌الله گفتیم، ولی به معنی دخالت در امور داخلی لبنان نیست. ما نظر خود را بیان می‌کنیم، مواضع خود را داریم ولی نهایتاً تصمیم‌گیری با خود آنهاست. حرفی که من با مقامات دولت لبنان در سفری که داشتم و آقای لاریجانی هم همین‌طور یا هر جای دیگری که با کشور‌های منطقه صحبت می‌کنیم؛ این است که رژیم صهیونیستی همه کشور‌های منطقه را ضعیف، مفلوک و ترجیحاً تضعیف و تجزیه‌شده می‌خواهد و مراقب این توطئه باید بود. سلاح مقاومت تا الان در مقابل این آرزوی رژیم صهیونیستی توانسته مقاومت کند و باید مراقب بود که اگر ضعف نشان داده شود جلوی رژیم، این اتفاق خواهد افتاد، نمونه آن؛ سوریه است. سوریه جایی است که نظاره می‌کنیم آن‌چه اتفاق می‌افتد، در سوریه بعد از دولت بشار اسد و این دولت جدیدی که آمده و همه کاری می‌کند که حتی ارتباطات بهتری را با غرب حتی رژیم صهیونیستی داشته باشد، ولی می‌بینیم که رهایش نمی‌کنند، هر آن چه از زیرساخت‌های نظامی و دفاعی بوده، بمباران کردند و ادامه هم دارد، هر روز خبری می‌شنویم در گوشه کنار سوریه؛ در این شهر، در آن شهر یک پایگاه نظامی، یک تأسیسات دفاعی حتی کارخانجات تسلیحات؛ همه را اسرائیل با خاک یکی می‌کند و اشغالگری خاک سوریه خیلی بیشتر از گذشته شده، میزان اراضی سوریه که بعد از سقوط حکومت اسد، رژیم صهیونیستی اشغال کرده، از مساحت غزه بزرگتر است و بعد الان تلاش می‌کنند برای تقسیم سوریه به کشور‌های مختلف و مثلاً استقلال‌طلبی که از سمت دروزی‌ها شاهد هستیم، این نشان می‌دهد که هر گونه مماشات در مقابل رژیم صهیونیستی هیچ کمکی به حل مشکلات نمی‌کند بلکه آن رژیم را جری‌تر می‌کند که تا آخر قضیه برود و واقعاً به ضعف کامل بکشاند. ما دوستان‌مان را در لبنان از این خطر بر حذر داشتیم ولی باز تأکید می‌کنم تصمیم‌گیری با خود لبنانی‌هاست و خود حزب‌الله که چگونه اقدام کنند.
سؤال: تقریباً یک سالگی وزارت خارجه و سکان‌داری شماست، چشم‌انداز وزارت خارجه را چطور می‌بینید، روز‌هایی که گذشت را چطور می‌بینید؟
عراقچی: یک سال گذشته همه می‌دانند که سال بسیار سختی بود، نه فقط برای سیاست خارجی، برای مجموعه کشور، برای تحولات پی‌در‌پی که رخ داد و نهایتاً جنگی که داشتیم و در تمام یک سال وزارت امورخارجه، دیپلماسی را با قوت ادامه داد و از منافع و حقوق مردم ایران دفاع کرد، منافع ملی جمهوری اسلامی و تلاش برای امنیت جمهوری اسلامی را با قوت ادامه داد و دنبال کرد و واقعاً همکارانم روز‌های سختی را گذراندند به خصوص در آن جنگ 12 روزه، بیش از 120 کشور از جمهوری اسلامی ایران حمایت و حمله به جمهوری اسلامی را محکوم کردند. تقریباً همه سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای غیر از شورای امنیت و شورای حکام آژانس که تکلیف‌شان روشن است، همه اینها از جمهوری اسلامی حمایت کردند و این نتیجه دیپلماسی، صحبت، مذاکره و رایزنی گسترده‌ای بود که انجام دادیم. حتی در جنگ 12 روزه واقعاً شب‌هایی بود که هر شب چندین ساعت در ماشین دور شهر همین‌طور دور می‌زدیم و با تلفن صحبت می‌کردم با وزرای خارجه مختلف و هر لحظه احتمال می‌دادیم ممکن است موشکی به ماشین بخورد، ولی دیپلماسی و مذاکره ادامه داشت، با همین کشور‌های اروپایی برای جلب حمایت آنها از مردم ایران و حقوق مردم ایران و از مظلومیت مردم ایران و نتیجه آن هم همان شد که دیدیم؛ مجموعه توان نیرو‌های مسلح ما در واکنش، توان دیپلماسی ما در جلب حمایت بین‌المللی و البته تلاش دولت برای تأمین معیشت مردم و رهبری مقام معظم رهبری همه باعث شد که بعد از 12 روز مقاومت سرسختانه، رژیم صهیونیستی تقاضای آتش‌بس بدون پیش‌شرط کند. دیپلماسی ادامه دارد، ما در شرایط سخت، دیپلماسی را اجرا کردیم. الان هم برای تأمین حقوق مردم ایران، برای کاهش تحریم‌ها و فشار‌ها هر کاری لازم باشد می‌کنیم، البته با حفظ منافع ملی کشور، با حفظ دغدغه‌های امنیتی کشور، من رفتم به لبنان و سوریه آن شب‌هایی که در کل منطقه مرتب رفتیم دفاع کردیم و در جنگ امتحان خود را پس دادیم. الان هم وقتی وارد مذاکره با کشور‌های اروپایی و آژانس می‌شود حتماً از منافع مردم ایران ذره‌ای کوتاه نمی‌آییم، حتماً اجازه نمی‌دهیم کوچکترین خدشه‌ای به امنیت مردم ایران و امنیت تأسیسات ما وارد شود. تعجب می‌کنم وقتی می‌گویند قرار است بازرسان بیایند، قرار است همه جا را ببینند، کجا قرار است؟ ما محکم ایستادیم، همان‌طور که نیرو‌های مسلح ایستادند، دیپلمات‌های ما هم محکم ایستادند و از منافع مردم دفاع می‌کنند، همه چیز هم در هماهنگی با مراجع ذیربط است، همه چیز طبق دستورالعمل‌ها و مأموریت‌هایی است که داریم و بر عهده ما گذاشته شده و ان‌شاءالله هرگز از آن کوتاه نمی‌آییم. گرفتار جوسازی‌ها هم نخواهیم شد؛ برای تأمین منافع مردم ایران محکم می‌ایستیم.