خبر یزد - ایسنا / آلزایمر یکی از شایع‌ترین بیماری‌های عصبی است که با کاهش تدریجی حافظه و توانایی‌های ذهنی، کیفیت زندگی میلیون‌ها نفر را تهدید می‌کند. محققان در مطالعه‌ای تازه، به بررسی راهکارهایی طبیعی برای مقابله با این بیماری پرداخته‌اند.
آلزایمر بیماری مزمنی است که در اثر تغییرات پیچیده در مغز رخ می‌دهد و هنوز درمان قطعی برای آن پیدا نشده است. این بیماری نخستین بار در اوایل قرن بیستم توسط پزشک آلمانی آلویز آلزایمر معرفی شد و امروزه بیش از 35 میلیون نفر در سراسر جهان با آن زندگی می‌کنند. افزایش سن، مهم‌ترین عامل خطر ابتلا به آلزایمر به شمار می‌رود و پس از 65 سالگی، احتمال بروز آن به‌طور قابل توجهی بیشتر می‌شود. تجمع غیرعادی پروتئین‌هایی به نام آمیلوئید بتا و تائو در سلول‌های عصبی، از دلایل اصلی آسیب دیدن این سلول‌هاست. علائمی مانند فراموشی، افسردگی، اضطراب و تغییرات شخصیتی از جمله پیامدهای این بیماری هستند که نه تنها فرد بلکه خانواده او را نیز تحت فشار قرار می‌دهند.
بازار ![]()
در سال‌های اخیر پژوهش‌های فراوانی نشان داده‌اند که سبک زندگی، به ویژه میزان فعالیت بدنی و تغذیه، در کاهش خطر ابتلا به آلزایمر نقش دارد. کم‌تحرکی از عوامل مهم بروز این بیماری شناخته شده است. ورزش منظم می‌تواند با افزایش جریان خون مغز، کاهش التهاب و تقویت سلول‌های عصبی به بهبود حافظه کمک کند. تمرینات مقاومتی که بر تقویت عضلات تمرکز دارند، به شکل خاص مورد توجه دانشمندان قرار گرفته‌اند. این تمرین‌ها نه تنها در کاهش علائم آلزایمر بلکه در افزایش توانایی‌های شناختی نیز مؤثر گزارش شده‌اند. از سوی دیگر، مصرف مواد غذایی طبیعی و سرشار از آنتی‌اکسیدان مانند روغن زیتون می‌تواند به مقابله با فرآیندهای مخرب مغزی کمک کند. روغن زیتون با ترکیبات ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی خود، یکی از گزینه‌های مطرح در تحقیقات مرتبط با بیماری‌های مغزی است.
در تحقیقی که در همین زمینه توسط علیرضا علمیه از گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت به همراه دو تن از همکاران خود پژوهشی انجام شده است، نقش ترکیبی تمرینات مقاومتی و مصرف روغن زیتون در بهبود وضعیت مغزی جانوران مدل و آزمایشگاهی مبتلا به آلزایمر بررسی گردیده است. این مطالعه بر محور بررسی تأثیر این دو عامل بر تغییرات ژنی مرتبط با مرگ سلولی برنامه‌ریزی‌شده در مغز طراحی شد.
برای اجرای این تحقیق، 32 موش نر بالغ که به صورت آزمایشگاهی به آلزایمر دچار شده بودند، در چهار گروه مختلف قرار گرفتند. در برخی از این گروه‌ها، حیوانات به مدت هشت هفته سه جلسه در هفته تحت تمرینات مقاومتی قرار گرفتند. در گروه‌های دیگر، مصرف روغن زیتون به رژیم غذایی آن‌ها افزوده شد. در پایان دوره، نمونه‌های مغزی بررسی و میزان فعالیت ژن‌های مرتبط با آپوپتوز یا همان مرگ سلولی با استفاده از روش‌های تخصصی اندازه‌گیری شد.
نتایج نشان دادند که تمرینات مقاومتی، چه به تنهایی و چه در کنار مصرف روغن زیتون، باعث کاهش قابل توجه فعالیت ژن‌های دخیل در مرگ سلولی مغزی شدند. به طور ویژه، سه ژن مهم در این فرآیند یعنی کاسپاز 3، 8 و 9 در حیوانات گروه‌های تمرین مقاومتی نسبت به گروه‌های بدون تمرین کاهش چشمگیری داشتند.
همچنین ترکیب تمرین مقاومتی با روغن زیتون نسبت به مصرف تنها روغن زیتون اثر قوی‌تری بر کاهش فعالیت این ژن‌ها داشت. این موضوع نشان می‌دهد که همراه کردن فعالیت بدنی با تغذیه سالم می‌تواند تأثیری هم‌افزاینده در مقابله با تخریب سلول‌های مغزی داشته باشد.
یافته‌های پژوهش فوق که در «مجله علوم پزشکی فیض» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی کاشان منتشر شده‌اند، حاکی از آن هستند که این شیوه می‌تواند به تقویت سلول‌های عصبی و کاهش التهاب در مغز کمک کند. تمرینات مقاومتی با تحریک تولید فاکتورهای رشد عصبی، رشد و ترمیم سلول‌های آسیب‌دیده را تسهیل می‌کنند.
از سوی دیگر، روغن زیتون با خاصیت آنتی‌اکسیدانی خود می‌تواند با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد، از تخریب بیشتر سلول‌های مغزی جلوگیری کند. این دو عامل در کنار هم، مسیرهای زیستی مرتبط با مرگ سلولی را مهار کرده و زمینه بهبود عملکرد شناختی را فراهم می‌سازند.
این مطالعه گرچه در مرحله آزمایشگاهی و بر روی حیوانات انجام شده است، اما چشم‌انداز تازه‌ای را برای پژوهش‌های آینده در زمینه پیشگیری و کاهش شدت آلزایمر گشوده است. درواقع اگرچه نیاز به تحقیقات انسانی در این حوزه جدی است، اما نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهند که سبک زندگی سالم متکی بر ورزش و تغذیه طبیعی می‌تواند نقشی مهم در مقابله با این بیماری ایفا کند.