خبر یزد - رئیسجمهور در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: بودجه سال آینده با رقم ۱۴ هزار و ۴۴۱ میلیارد و ۴۱۷ میلیون و ۵۰۵ هزار و ۶۰۰ ریال و با هدف جلوگیری از کسری بودجه و مهار تورم تدوین شده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مسعود پزشکیان در نشست علنی امروز (یکشنبه، ۷ دی ماه) مجلس شورای اسلامی در تشریح ابعاد لایحه بودجه ۱۴۰۵ کل کشور گفت: لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ کل کشور در قالب ماده واحده تقدیم مجلس شورای اسلامی شده است. بودجه کل کشور در سال ۱۴۰۵ معادل ۱۴ هزار و ۴۴۱ میلیارد و ۴۱۷ میلیون و ۵۰۵ هزار و ۶۰۰ ریال پیشبینی شده است.
وی گفت: منابع بودجه عمومی دولت از حیث درآمدها و واگذاری داراییهای سرمایهای و مالی و همچنین مصارف بودجه عمومی دولت شامل هزینهها و تملک داراییهای سرمایهای و مالی، بالغ بر ۵۹۵۰ میلیارد ریال است که از این میزان، منابع عمومی دولت بالغ بر ۵۲۲۰ میلیارد ریال و درآمدهای اختصاصی وزارتخانهها و مؤسسات دولتی بالغ بر ۷۳۴ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.
وی افزود: بودجه شرکتهای دولتی، بانکها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت از حیث درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار، بالغ بر ۸۸۹۶ میلیارد و ۶۲۶ میلیون و ۹۸۲ هزار و ۳۰۰ ریال بوده و از حیث هزینهها و سایر پرداختها نیز به همین میزان پیشبینی شده است. جمع بودجه کل کشور از حیث جمعی–خرجی بالغ بر ۱۴۸۹ میلیارد و ۲۴۱ میلیون و ۵۲ هزار ۵۰۰ ریال است که از سرجمع بودجه کل کشور مبلغ ۱۸۹۸ میلیارد و ۴۵۰ میلیون و ۵۲۹ هزار و ۲۰۰ ریال بابت مبالغ دو بار منظور شده جمعی - خرجی کسر میشود.
رئیسجمهور با اشاره به شرایط کشور در زمان تدوین لایحه بودجه اظهار داشت: امسال از جهات مختلف متفاوت از سالهای گذشته بود؛ کشور با بزرگترین خشکسالی نیم قرن اخیر مواجه شد، قیمت نفت در بازارهای جهانی کاهش شدید یافت، منابع حاصل از صادرات نفت کاهش پیدا کرد، تحریمها تشدید شد و جنگی بزرگ از سوی استکبار جهانی و رژیم صهیونیستی به کشور تحمیل شد که با انسجام مردم، ایثار نیروهای مسلح، وفاق مسئولان و هدایتهای مقام معظم رهبری، مدیریت و از آن عبور شد. بودجه سال آینده نیز تفاوتهای اساسی با سالهای گذشته دارد؛ ماده ۱۸۲ آییننامه داخلی مجلس اصلاح شد و بودجه به صورت یکمرحلهای تدوین شد، الزامات قانون الحاق (۳) در نظر گرفته شد، مقرر شد بودجه بدون تبصرهها و احکام به مجلس ارائه شود، زمان تقدیم لایحه تغییر یافت و همچنین واحد پولی کشور تغییر کرد و چهار صفر از آن حذف شد و لایحه بودجه بر مبنای این تغییرات تنظیم شد.
وی افزود: این مجموعه شرایط، فرآیند تدوین بودجه را نسبت به سالهای گذشته دشوار کرد، اما دولت تلاش کرد با رعایت الزامات قانونی جدید، لایحه بودجه را در موعد مقرر به مجلس شورای اسلامی تقدیم کند تا امور کشور بدون وقفه انجام شود. امیدوارم نمایندگان با توجه به این حساسیتها و رأی به کلیات و تصویب قانون بودجه کمک کنند تا کشور بتواند امور خود را با نظم و قاعده پیش ببرد. این لایحه در حالی تنظیم شد که دولت سعی کرده بنا به شرایط کشور اولویت را جلوگیری از تورم ناشی از کسری بودجه و بینظمی بانکها قرار دهد؛ بر همین اساس و با وجود تورم بالا، دولت فقط ۲ درصد بودجه جاری خود را افزایش داد، در این زمینه بسیاری از هزینهها و ردیفهای غیرضروری حذف شد و از این به بعد فقط تخصیص منابع بر پایه بودجهریزی عملیاتی انجام خواهد شد. یعنی دستگاهها باید بگویند به دولت چه خدماتی ارائه میکنند تا بودجه دریافت کنند. بودجه انضباطی بدون کسری دولت آتش تورم را کم و گرانیها را تا حدی کنترل میکند.
پزشکیان گفت: دولت تلاش کرده است با اعمال بیشترین صرفهجویی و انضباط مالی در درون خود، کمترین فشار به مردم وارد شود و از ایجاد کسری بودجه که منجر به افزایش پایه پولی و تورم میشود، جلوگیری به عمل آید. دومین رویکرد، توجه به عدالت بود؛ بهرغم افزایش فقط ۲ درصدی بودجه دولت، حقوق کارکنان ۲۰ درصد افزایش یافت و برای حمایت از معیشت مردم، معافیتهای مالیاتی گسترش پیدا کرد؛ بهگونهای که حقوقبگیران تا سقف ۴۰ میلیون تومان به طور کامل از پرداخت مالیات معاف هستند و حقوقهای ۴۰ تا ۹۳ میلیون تومان مشمول ۱۰ درصد مالیات خواهند بود.
وی با اشاره به وضعیت بازنشستگان تصریح کرد: در سال آینده مرحله سوم متناسبسازی حقوق بازنشستگان اجرا خواهد شد و میانگین رشد حقوق بازنشستگان به ۳۶ درصد میرسد. در سال جاری، حدود ۶ میلیارد دلار برای واردات بنزین هزینه شده است و در بودجه سال آینده نیز حدود ۸ میلیارد دلار برای ارز ترجیحی پیشبینی شده است، در حالی که قیمت بسیاری از کالاها در بازار عملاً متناسب با نرخ ارز آزاد محاسبه میشود. مهمترین اولویت دولت معیشت مردم است و با توجه به تأثیر نوسانات نرخ ارز بر قیمتها و سطح زندگی مردم، دولت در هر صورت طرح کالابرگ را اجرا خواهد کرد.
رئیسجمهور با تأکید بر لزوم حفظ معیشت مردم گفت: قیمت اقلامی از کالاهای مصرفی برای اقشار مختلف ثابت نگه داشته میشود و هرچه قیمت این اقلام افزایش یابد، دولت مابهالتفاوت آن را یا خود کالا را با همان قیمت پرداخت خواهد کرد تا تکانههای ارزی بر معیشت مردم اثر نامطلوب نگذارد و سفره مردم کوچکتر نشود. در کنار این اقدامات، دولت برای ایجاد عدالت پیشبینی کرده است معادل ۱۷۰ همت از محل مالیات بر ارزش افزوده را صرف معیشت مردم کند تا بخشی از فشار گرانی از دوش مردم برداشته شود. ممکن است این سؤال مطرح شود که دریافت مالیات بر ارزش افزوده و پرداخت آن به مردم کمکی به معیشت نخواهد کرد، اما طبق ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده، بسیاری از خوراک مردم مانند برنج، مرغ، روغن، لبنیات و اقلام دیگر از این مالیات معاف هستند.
وی افزود: از سوی دیگر، دهکهای درآمدی بالاتر مصارف بیشتری دارند و دریافت ۲ درصد از مصارف آنها و کمک به قشرهای ضعیف میتواند موجب بسط عدالت شود. اساساً مالیات مهمترین ابزار دولت برای ایجاد عدالت در کشور است و دولت تلاش کرده از این ابزار برای تحقق عدالت مالیاتی استفاده کند. دولت برای افزایش پرداختی به پرسنلی که از بودجه استانی حقوق دریافت میکنند، منابعی را پیشبینی کرده است تا فاصله حقوق دریافتی بین استانها و مرکز کاهش یابد. اعتبارات کمیته امداد امام خمینی (ره) ۳۳ درصد رشد خواهد کرد و حمایت از بهزیستی ۳۹ درصد افزایش مییابد. برای مادرانی که در سال آینده فرزند به دنیا میآورند، هر ماه دو میلیون تومان به حساب مادر واریز خواهد شد. بودجه حمایت از تغذیه کودکانی که زیر خط فقر هستند ۴۶ درصد افزایش مییابد و بودجه دانشآموزانی که باید تحت پوشش تحصیلی قرار بگیرند، بهویژه در استان سیستان و بلوچستان و سایر استانهای محروم، ۵۰ درصد افزایش پیدا خواهد کرد.
پزشکیان گفت: بودجه تأمین شیر برای دانشآموزان مدارس ۷۷ درصد افزایش خواهد داشت، بودجه ایاب و ذهاب دانشآموزان بهخصوص در مناطق محروم ۴۸ درصد افزایش مییابد و بودجه بخش بهداشت و درمان نیز ۴۶ درصد افزایش خواهد یافت. دولت از محل بودجه عمومی ۶۰۰ همت برای طرحهای عمرانی پیشبینی کرده است. این رقم معادل بودجه سال جاری است، اما با ابتکارات جدید تلاش شده بودجه عمرانی و توسعه کشور بهطور جدی افزایش یابد. یکی از این راهکارها مولدسازی است. در روشهای قبلی مولدسازی، دستگاهها انگیزهای برای واگذاری اموال خود نداشتند، اما در این لایحه ۱۳۰ همت به تفکیک دستگاهها پیشبینی شده است تا بتوانند اموال مازاد خود را از طریق تهاتر برای اتمام طرحهای نیمهتمام اولویتدار هزینه کنند. بهعنوان مثال، وزارت علوم میتواند خوابگاههای خود را تکمیل کند یا وزارت بهداشت بسیاری از بیمارستانهای خود را به اتمام برساند.
وی افزود: راهکار دیگر، استفاده از درآمدهای اختصاصی عمرانی است. در سالهای گذشته عمده درآمد اختصاصی دستگاهها صرف هزینههای جاری میشد، اما در این بودجه ۱۶۰ همت از این منابع صرف طرحهای عمرانی و اتمام پروژههای نیمهتمام خواهد شد. در بودجه سال آینده برای اولین بار ۲۵ همت برای تأمین قیر اختصاص داده شده است. همچنین بر اساس تأکیدات مقام معظم رهبری، ۲ و یکدهم میلیارد دلار از درآمد صادرات نفت برای اتمام طرحهای ریلی و کریدورهای کشور اختصاص خواهد یافت. اتصال چابهار به زاهدان و از آنجا به سرخس، سپس به چشم ثریا، اروند و بازگشت به چابهار نیز اهمیت فوقالعادهای دارد. باید هرچه سریعتر کریدورهای کشور تکمیل شود تا زمینه تجارت و تبادلات اقتصادی با کشورهای همسایه فراهم شود.
رئیس جمهور گفت: با احتساب این ابتکارات، بودجه عمرانی بیش از ۸۰ درصد رشد خواهد داشت. برای افزایش تولید، تأمین انرژی پایدار بسیار مهم است. بخش زیادی از تلاش دولت صرف طرح های بالادستی نفت و گاز میشود تا گازهای مشعل جمعآوری و در اختیار تولید قرار گیرد و صنایع در زمستان با قطع گاز و در تابستان با قطع برق مواجه نشوند. در بودجه عمومی و بودجه شرکتهای نفت و گاز، تأمین منابع ارزی و حمایت از این بخش بهطور ویژه دیده شده است. همچنین در سال آینده با شتاب بیشتری به سمت تولید انرژیهای خورشیدی حرکت خواهیم کرد. تأسیس معاونت رئیسجمهور و سازمان بهینهسازی مصرف انرژی نیز گام مهمی در جهت کاهش و بهینهسازی مصرف سوخت است.
وی افزود: دولت تلاش کرده درآمدهای خود را شفاف کند تا درآمدهای واهی ناشی از صادرات نفت، مولدسازی یا خصوصیسازی در لایحه پیشبینی نشود و کسری بودجه ایجاد نگردد. موضوعاتی مانند یارانه نان که حدود ۲۹۰ همت است، ارز ترجیحی و واردات بنزین در قالب ردیف جمعی ـ خرجی به مجلس ارائه شده تا در صورت موافقت، این یارانهها مستقیماً به مردم منتقل شود. چرا باید منابع محدود به واسطهها داده شود و چیزی به دست مردم نرسد؟ تمام محاسبات کارشناسی در اختیار نمایندگان قرار خواهد گرفت تا با تصمیمگیری مشترک، یارانهها مستقیم به مردم پرداخت شود. با منابع آزادشده میتوان ماهانه چندین میلیون تومان به خانوادهها یارانه پرداخت کرد و نگرانیهای معیشتی را کاهش داد.
پزشکیان گفت: این بودجه، بودجه کل کشور است و دولت و مجلس با هم آن را پیش خواهند برد. دولت خود را موظف به اجرای مصوبات مجلس میداند و سازمان برنامه و بودجه نیز برای هرگونه همکاری جهت نهایی شدن بودجهای مناسب اعلام آمادگی کرده است.
وی همچنین خاطرنشان کرد: در قرآن کریم و در سوره الحاقه، خداوند متعال بهروشنی حقیقت را بیان میکند و از حکومتهایی، چون ثمود و فرعون سخن میگوید؛ حکومتهایی که به دلیل طغیان و سرکشی نابود شدند. قرآن کریم روند حاکمیتهایی را که دچار طغیان شدند توضیح میدهد و علت این سقوط را نیز روشن میسازد. خداوند میفرماید کسانی که کتاب اعمالشان به دست راستشان داده میشود، با شادی میگویند این کتاب من است و به بهشت، امنیت و حیات میرسند. در مقابل، آنان که کتابشان به دست چپشان داده میشود، با حسرت میگویندای کاش این نوشتهها به دست من نمیرسید،ای کاش حساب و کتابی در کار نبود وای کاش دوباره به دنیا بازنمیگشتیم. آنان میگویند مال و ثروتم هیچ سودی برای من نداشت. قرآن کریم علت این سرنوشت را روشن بیان میکند؛ این افراد نه به خدا ایمان داشتند و نه به اطعام مسکین توجه میکردند. خداوند میفرماید امروز نه دوستی دارند و نه یاوری. این یعنی حکومتهایی که به مردم نمیرسند و به محرومان بیاعتناهستند، گرفتار عذاب الهی خواهند شد.
رئیس جمهور گفت: در سوره معارج نیز خداوند متعال بار دیگر به این موضوع میپردازد. در آن سوره، پرسشکنندهای از رسول خدا درباره قیامتی که وعده داده شده سؤال میکند. خداوند متعال میفرماید صبر کن، اینها باور ندارند، اما خواهند دید؛ روزی که آسمان همچون فلز گداخته میشود و کوهها مانند پشم رنگین حلاجیشده درمیآیند. در آن روز هر کسی به حساب خود میرسد. قرآن کریم میفرماید در آن روز انسانها آرزو میکنندای کاش میتوانستند فرزند، همسر، پدر، مادر و خویشان خود را فدیه دهند تا نجات پیدا کنند، اما چنین امکانی وجود ندارد. انسان حریص آفریده شده است؛ وقتی خیری به او میرسد، منع میکند و داد و بیداد به پا میکند. در اینجا خداوند متعال استثنا قائل میشود و میفرماید مگر نمازگزاران؛ کسانی که در نماز خود مداومت دارند و در اموالشان حقی برای سائل و محروم قرار دادهاند.
وی افزود: در سوره مدثر نیز از قدرتمندان و گردنکلفتهای مکه سخن به میان میآید؛ افرادی مانند ولید بن مغیره که از صاحبان ثروت و قدرت بودند و او را نزد پیامبر اکرم صل الله علیه و آله میفرستند تا زمینه محکومکردن آن حضرت را فراهم کنند. این افراد در نهایت قرآن کریم و پیامبر اکرم صل الله علیه و آله را به تمسخر میگیرند و میگویند سخنان پریشان میگوید، در حالی که قرآن کریم پاسخ میدهد چنین نیست. قرآن کریم میفرماید هر کسی در گرو عمل خویش است، مگر اصحاب یمین. آنان در بهشتها از مجرمان سؤال میکنند که چه چیزی شما را به آتش انداخت. مجرمان پاسخ میدهند ما از نمازگزاران نبودیم، به اطعام مسکین توجه نداشتیم و با اهل باطل همراه میشدیم.
پزشکیان گفت: اینها گفتوگوهای الهی درباره روز قیامت با کسانی است که در دنیا، بهویژه صاحبان قدرت، حاضر نیستند وظیفه خود را انجام دهند. خداوند متعال در سوره انسان نیز با بیان مثالی، گفتوگوی یک خانواده را مطرح میکند؛ سورهای که در شأن حضرت امام حسن و حضرت امام حسین علیهم السلام نازل شده است. آنجا که بیمار میشوند و پیامبر اکرم صل الله علیه و آله از آنان عیادت میکنند و خانواده نذر میکنند و به عهد خود وفا مینمایند. خداوند متعال انسان را شنوا و بینا آفرید و راه را به او نشان داد؛ یا شاکر است یا کافر. خداوند متعال میفرماید برای کافران زنجیرها و عذاب مهیا شده است. اینجاست که بحث نذر و تعهد مطرح میشود و دقیقاً به موضوع بودجه و معیشت گره میخورد.
وی افزود: آفرین به همه ما؛ ما ادعای مسلمانی داریم؛ چه در سطح خانواده، چه حکومت، چه جامعه و چه دین. اگر ما به اسم حکومت، به اسم فرد، به اسم خانواده و به اسم جامعه نتوانیم مشکل معیشت مردم را حل کنیم، روز قیامت در مقابل خداوند متعال هیچ پاسخی برای پاسخگویی نخواهیم داشت. این باور اعتقادی من است و آن چیزی است که از قرآن کریم، کتاب و دین میفهمم. همه این حکومتها، همه این دعواها و همه این ساختارها برای این است که گرهی از کار مردم باز شود. نمیشود در کشوری زندگی کنیم که نفت و گاز دارد، روزانه نزدیک به ۸ میلیون بشکه نفت و گاز مصرف میکند، اما عدهای گرسنه باشند و شب سر بر بالش بگذارند و نان شب نداشته باشند، و بعد بگوییم داریم مدیریت میکنیم.
رئیس جمهور گفت: ما نمیتوانیم در این مملکت اگر نتوانیم این مسائل را مدیریت کنیم، ادعای مدیریت داشته باشیم. امروز کسی که فقط یک خودرو دارد، تنها از یک باک بنزین ماهانه نزدیک به ۸ میلیون تومان یارانه دریافت میکند. این بر اساس مقررات و قوانین تنظیم شده است؛ تازه اگر ۱۶۰ لیتر مصرف کند. اگر مصرف به ۲۰۰ یا ۳۰۰ لیتر برسد، این عدد به ۲۴ میلیون تومان هم میرسد. هرچه مصرف بالاتر میرود، یارانه بیشتری دریافت میشود. در مورد گازوئیل هم دقیقاً همین وضعیت حاکم است. کسی که مصرف بالاتری دارد، ماهانه ۱۰، ۲۰، ۳۰ و حتی ۴۰ میلیون تومان یارانه دریافت میکند. در مقابل، ما یارانه را به یک عده از طریق بنزین، گاز، برق و آب میدهیم، اما عدهای دیگر با مشکل معیشت، مشکل زندگی، مشکل سلامت و هزاران مشکل دیگر مواجه هستند.
وی افزود: این وضعیت نتیجه تصمیماتی است که دولتها، مجلسها و سیاستگذاران گرفتهاند. ما در همان بخشی که با اموال عمومی سروکار دارد، از مجلس محترم میخواهیم یک روز بهگونهای مسئله را مدیریت کند و چارچوبها را به شکلی بنویسد که اگر هر آنچه به نام بودجه نوشته میشود برای اسلام و اعتقاد است، نباید حتی یک نفر در این مملکت مشکل معیشت داشته باشد. این اولویت ماست. بنده برای حکومتکردن یا برای اینکه رئیس بمانم هیچ انگیزهای ندارم. اگر نتوانم مشکل مردم و محرومان را حل کنم، چیزی نیست که به آن افتخار کنم. نمیشود حکومت کرد و مردم مشکل داشته باشند و بعد صرفاً درباره بودجه حرف بزنیم؛ بگوییم حقوق کم است، بله کم است؛ بگوییم مالیات زیاد گرفته میشود، بله زیاد گرفته میشود؛ بگوییم حقوق را زیاد کنید، خب یکی به من بگوید این پول از کجا باید تأمین شود.
پزشکیان گفت: وقتی ما روزانه ۸ میلیون بشکه نفت را هزینه میکنیم، اگر فقط ۱۰ درصد صرفهجویی کنیم، روزانه ۸۰۰ هزار بشکه نفت حفظ میشود. فقط همین ۱۰ درصد. با همین مقدار میتوان حقوق پرداخت کرد، میتوان از امنیت و نیروهای مسلح حمایت کرد، میتوان جاده ساخت و میتوان به معیشت مردم رسید. فقط ۱۰ درصد صرفهجویی. اگر قیمتگذاری درست انجام و مصرف مدیریت شود، بسیاری از مشکلات قابل حل است. برای حل مشکلات کنونی نیاز به وحدت و انسجام داریم. اگر همچنان به روشی که پیش میرویم ادامه دهیم مشکلات باقی میماند و بی تردید این روند فعلی با آیات الهی تطابق ندارد و معلوم نیست چگونه ما بتوانیم پاسخ خداوند متعال را بدهیم.
وی افزود: همه در مقابل معیشت مردم مسئولیم و باید کاری کنیم که شرایط اصلاح شود، همچنین در مورد انرژی، گاز و آب نیز باید در گام اول صرفه جویی را مورد توجه قرار دهیم و بعد از آن توزیع را عادلانه کنیم. باید تصمیم بگیریم که برای معیشت مردم چگونه برنامه ریزی کنیم و این به همکاری مجلس و دولت وابسته است و آن چیزی که ما به عدهای میدهیم و به اکثریت جامعه نمیدهیم باید اصلاح شود و اگر نتوانیم با زبان و نگاه مشترک صحبت کنیم نخواهیم توانست مشکلات را حل کنیم. اگر نخواهیم وضعیت موجود را اصلاح کنیم فردا در مقابل خداوند متعال پاسخی برای اعمال خود نخواهیم داشت و امیدوارم با وحدت و انسجام و تعامل این مشکلات فعلی را که بر سر راهمان وجود دارد بتوانیم حل کنیم.