خبر یزد - ایسنا / پروفسور عمر یاغی، برگزیده نخستین دوره جایزه مصطفی(ص) در سال 2015 در حوزه علم و فناوری نانو، به عنوان برنده جایزه نوبل شیمی 2025 معرفی شد. پژوهش‌های برجسته این دانشمند بر روی چارچوب‌های فلز–آلی (MOFs) متمرکز است و او را به‌عنوان پدر شیمی شبکه‌ای (Reticular Chemistry) می‌شناسند.
پروفسور یاغی، متولد 1965 در اَمان اردن، تحصیلات عالی خود را در دانشگاه نیویورک و دانشگاه ایلینوی به پایان رساند و سپس در دانشگاه‌های معتبر آمریکا از جمله هاروارد، آریزونا، میشیگان، یو.سی.ال.ای و برکلی به تدریس و پژوهش پرداخت. او تاکنون جوایز بین‌المللی متعددی از جمله مدال ساکونی (2004)، جایزه پژوهش برنامه هیدروژن (2007)، جایزه شیمی مواد ACS (2009) و جایزه بین‌المللی ملک فیصل (2015) را دریافت کرده و با بیش از 200 مقاله علمی منتشرشده، در میان پنج دانشمند برتر جهان قرار دارد.
بازار
وی از سال 1998 تا 2005 در دانشگاه میشیگان و یو سی اِل اِی و از سال 2006 تا 2011 در مقام استادی مشغول به کار بوده است. در حال حاضر استاد رشته شیمی دانشگاه برکلی است.
پروفسور یاغی به‌خاطر تلاش در طراحی مواد، صاحب جوایز بی‌شماری است. او در سال 2004 جایزه مدال ساکونی از جامعه شیمی کشور ایتالیا و در سال 2007 جایزه پژوهش و تولید برنامه هیدروژن را به‌خاطر اثر منحصربه‌فردش در زمینه ذخیره‌سازی هیدروژن کسب کرده است. در سال 2009 نیز برای تولید پایه‌های اولیه برای طراحی مواد جدید، جایزه ACS جایزه شیمی مواد را دریافت کرد. همچنین در سال 2015 جایزه بین‌المللی شاه فیصل را به‌طور مشترک با پروفسور مایکل گراتزل از انستیتو فناوری فدرال سوییس کسب کرد. او دارای کرسی استادی بیش از 10 دانشگاه در کشورهای چین، کره جنوبی، ویتنام، عربستان سعودی و امارات عربی است؛ بیش از 200 مقاله در معتبرترین مجله‌های جهانی به چاپ رسانده و در زمره پنج دانشمند بزرگ جهان به‌شمار می‌آید.
پروفسور عمر یاغی در سال 2015 برنده جایزه مصطفی(ص) در حوزه علم و فناوری نانو با اثر «چارجوب‌های فلز آلی (MOFs)» شد.
پروفسور عمر یاغی، استاد شیمی دانشگاه برکلی کالیفرنیا همچنین به عنوان برنده جایزه جهانی علمی آلبرت اینشتین سال 2017 انتخاب شد. شورای جهانی فرهنگی، این جایزه را در راستای قدردانی از تلاش‌ها و ابداعات علمی پروفسور یاغی به وی اهدا کرد. این دانشمند در طراحی و ساخت موادی با چارچوب‌های مستحکم کریستالی متخلخل فلزی- آلی (MOFs) و آلی-کووالانسی، پیشگام بوده و رشته جدیدی را در علم شیمی موسوم به «شیمی مشبک» پایه‌گذاری کرده است.
چارچوب‌های فلز آلی (MOFs) یکی از دستاوردهای این استاد دانشگاه برکلی است. در دنیای امروز، نیاز به منابع انرژی پاک و فناوری‌های نوین بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. یکی از مسیرهای نویدبخش در این زمینه، طراحی موادی است که بتوانند مانند یک ابزار چندکاره عمل کنند و کاربردهای گسترده‌ای در ذخیره‌سازی انرژی، تصفیه محیط‌زیست و پزشکی داشته باشند. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای علم مواد در دهه‌های اخیر، چارچوب‌های فلزی–آلی یا همان MOFs هستند. این مواد به دلیل تخلخل بی‌نظیر و سطح داخلی بسیار بزرگشان توانسته‌اند جایگاهی ویژه در پژوهش‌های علمی و صنعتی پیدا کنند.
MOFs نه تنها قادر به ذخیره گازهایی چون هیدروژن و متان برای تولید انرژی پاک هستند، بلکه می‌توانند دی‌اکسیدکربن را از دودکش نیروگاه‌ها جذب کنند، مولکول‌های مختلف را از هم جدا کنند و حتی در دارورسانی و تصویربرداری پزشکی به کار روند.
او علاوه بر فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی در دانشگاه، با انتشار آثار علمی برجسته توانسته جایگاه مهمی در جامعه علمی جهان به دست آورد. دریافت جوایزی چون جایزه مصطفی(ص) در سال 2015، جایزه ACS در زمینه شیمی مواد و قرار گرفتن در میان پراستنادترین پژوهشگران، بخشی از دستاوردهای او را نشان می‌دهد.
یاغی تنها به پژوهش‌های دانشگاهی بسنده نکرد و روش‌های نوین سنتز MOFs را معرفی کرد و با همکاری شرکت‌ها و استارتاپ‌ها، این مواد را به عرصه صنعت وارد ساخت؛ از برداشت آب از هوا گرفته تا ذخیره‌سازی هیدروژن. امروزه MOFs سنتز شده توسط یاغی و روش‌های نوین او، در ذخیره‌سازی انرژی، جذب دی‌اکسیدکربن، حسگرهای زیستی و دارورسانی هوشمند کاربرد دارند و نشان‌دهنده پیوند موفق پژوهش بنیادی با فناوری‌های کاربردی هستند.
دستاوردهای عمر یاغی در طراحی و سنتز مواد متخلخل، سهمی مهم در پیشبرد فناوری‌های مرتبط با انرژی پاک، محیط‌زیست و پزشکی داشته است؛ نمونه‌ای روشن از اینکه چگونه یک نگاه نو در علم می‌تواند آینده‌ای متفاوت رقم بزند.